-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
Copy pathBrechtus-Euripus.xml
3495 lines (3494 loc) · 159 KB
/
Brechtus-Euripus.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<?xml-model
href="https://xmlschema.huygens.knaw.nl/translatin.rng"
type="application/xml"
schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"
?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="translatin0006" xml:lang="lat">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Euripus. Tragoedia Christiana nova</title>
<title type="sub">Euripus Tragoedia Christiana nova, authore F. Livino Brechto Antverpiensi e familia franciscana Louaniensi.
Ad Reuerendissimum in Christo |Patrem, et illustrissimum Principem, D. Georgium ab Austria</title>
<author>Brechtus, Livinus</author>
<editor>Jan Bloemendal</editor>
<respStmt>
<resp>transcription</resp>
<name>Jan Bloemendal et al.</name>
</respStmt>
</titleStmt>
<publicationStmt>
<publisher>Martinus Rotarius and Petrus Phalesius</publisher>
<pubPlace>Louvain</pubPlace>
<date>1549</date>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl>
Identifier: <name>Brechtus-Euripus</name><lb/>
Short title: <title>Euripus</title><lb/>
Year of first edition: <date>0001</date><lb/>
Author information:<lb/>
Alias: Brechtanus, Levinus<lb/>
Birth: 1515, Antwerp<lb/>
Death: 1560, Malines<lb/>
Floruit: None, Louvain<lb/>
<ref target="https://fr.wikipedia.org/wiki/Li%C3%A9vin_van_Brecht">Link</ref><lb/>
<emph></emph><lb/>
<ref target="https://books.google.nl/books?id=Nua_TBRwCikC">Source link</ref>
</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<textClass>
<keywords>
<term type="diction">verse</term>
<term type="genre">tragoedia</term>
<term type="acts">5</term>
<term type="chorus">yes</term>
<term type="medium">printed</term>
</keywords>
</textClass>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text>
<body>
<div type="level1" xml:id="front">
<head>Front</head>
<p>/</p>
<p>EVRIPVS</p>
<p>Tragoedia Christiana nova, authore F. Livino Brechto Antverpiensi e
familia franciscana Louaniensi.</p>
<p>Ad Reuerendissimum in Christo |Patrem, et illustrissimum Principem,
D. Georgium ab Austria, Episcopum Leodiens. Ducem Bullonens. Comitem
Lossens. etc.</p>
<p>Louanij apud Martinum Rotarium, et Petrum Phalesium bibliopolos
iuratos. M.D.XLIX.</p>
<p>Cum Priuilegio Caes. signato a Lens.</p>
<p>In F. Livini Brechti Antverpiensis Euripum Epigramma</p>
<p>Augustini Hunnaei Mechliniensis,</p>
<p>Ad Lectorem.</p>
<p>Discere vis, Lector, sceleratae praemia vitae?</p>
<p>Falsaque conciliet quid metanoea mali?</p>
<p>Livini Evripum multatum morte gehennae,</p>
<p>Contemplare frequens, ne patiaris idem.</p>
<p>(5) Moribus ille tibi similis dum vita maneret,</p>
<p>Et nondum putris vermibus esca foret,</p>
<p>Improba ritè solet vitae commissa fateri :</p>
<p>Saepe sacerdotum procidit ante pedes.</p>
<p>Quin et fallacis spernens vaga gaudia mundi</p>
<p>(10) Coeperat angustam laetus inire viam,</p>
<p>Sed mox a duro virtutis tramite cessit,</p>
<p>Molle iter ingressum mors inopina rapit.</p>
<p>Damnato insultant furiae, veterumque malorum</p>
<p>Supplicia exercent, non habitura modum.</p>
<p>(15) Illius inconstans si non metanoea fuisset,</p>
<p>A caeco Ditis carcere liber erat:</p>
<p>Nunc verò frustra dolet, aeternumque dolebit</p>
<p>Mobilis Evripus, mobilitate miser.</p>
<p>Quod te vult monitum, Lector, qui saepe cauere</p>
<p>(20) Proponis vitae crimina foeda tuae :</p>
<p>Propositum sed inane manet, factisque negatur,</p>
<p>Vita nec est melior, nec cita fata times.</p>
<p>Quare age, ne referas Eurîpum morte, videto,</p>
<p>Eurîpum vita qui modo forte refers.</p>
<p>Reverendissimo domino et Illustrissimo Principi D. Georgio ab
Austria, Episcopo Leodiensi,</p>
<p>Duci Bullonensi, Comiti Lossensi, Frater Liuinus Brechtus
Antuerpiensis S.P.D.</p>
<p>Prouocauit me et animauit omnibus obuia humanitas comitasque tua,
ornatissime Praesul, et simplex animi candor, nihil mundani fastus aut
supercilij prae se ferens, vt hunc qualemcunque ingenioli mei foetum
amplitudini potissimum tuae dedicarem. Nec enim ignorare possum, quàm
te expositum atque affabilem ijs exhibeas, quos alicuius tibi
eruditionis nomen commendat: et Eurîpus noster impolitior licet, ac
paucissimis notus, tam benignè à te tuisque iamdudum est exceptus, vt
pro suo nunc modulo instructior limatiorque, ac per theatra notior
factus, sub nullius malit praesidio, quàm doctissimi antistitis in
manus hominum venire: Videlicet non parum sibi gratiae et authoritatis
apud plerosque tam praeclaro nomine accessurum confidit, qui se
aliôqui Leodiensibus tuis non simplici iure deberi contendit. Decreui
proinde illius votis non vltra obluctari, qui per populosas mauult
academias et vrbes discurrere, quàm retrusus domi in angulum, solus et
ignobilis moerere. Atque utinam à latebris suis ad lucem productus
praestare aliquausque possit, quod crebro nobis blandeque pollicetur,
ne post tristem damnationis suae sententiam praeter decorum frustra
videatur ab inferis emersisse. Praestabit autem si quorundam bene
nonnunquam incipientium inconstantem ac momentaneam ferè
resipiscentiam acriter castigauerit: efficaciter sui similes admonens,
apprehenso semel aratro non retrospicere, timorem Dei non abigere, ad
vomitum non redire: ne latam scilicet perditionis ingressi viam, in
eundem corruant tormentorum locum. Quòd quidem vt efficacius, Deo
cooperante, possit, seduli lectoris vicissim fuerit, purgatas ei
aures, animumque praesentem adhibere. Immo studeat, quisquis hinc
fructum expetit, vitam suam cum Eurîpi moribus diligenter conferre,
humiliter persuasum habens, sub alieno sibi nomine nimis seriam ac
domesticam fabulam narrari. Est enim quod hic tractamus argumentum è
media hominum vita desumptum, hoc potissimum spectans, vt iuuentus
caeca plerunque et lubrica, inconstantiam suam, vanitatem, foeditatem,
velut in speculo diligenter inspiciat: inspectam agnoscat et
exhorreat: agnitam, damnare discat et odisse: damnatam atque exosam,
relinquere studeat et deplorare.</p>
<p>Evripi autem nomen fabulae indidimus, quod inconstantis et malè
prouidi adolescentis primae in ea sint partes, cuius mobile ingenium,
lubricosque mores veteri alludentes prouerbio, ficticio Euripi nomine
duximus insinuandum.</p>
<p>Addidimus etiam inde actioni Tragoediae titulum, quòd in ea
plusquàm tragica mala describantur, dum perditi adolescentis infraenis
nequitia turbulentissimo clauditur exitu, et funesta mors desperantis,
calamitatibus, poenis, opprobrijsque excipitur, nec finiendis vnquàm,
nec mitigandis. Quae duo, mortem dico et infernum, vtinam diu
multumque secum expenderent quotquot dulci fortuna ebrij, nouissima
sua seriò prouidere negligunt, dissimulant, contemnunt: Nimirum quia
gens sunt absque consilio et sine prudentia: gens inquam quae caeco
praesentium amore fascinata, futura non prospicit: ignem illum
inextinguibilem, nec cogitat, nec expauescit: Christoque illum
terribiliter comminanti, reuera non credit. Et hic quidem tragoediae
scopus, prout in prologo apertius testamur, nec Christiana
professione, nec monastica (opinor) religione indignus.</p>
<p>Caeterum ad assumptum argumentum et inexplicabilem malorum Iliadem
pro dignitate tractandam, longèalio fateor opus fuisse artifice,
praesertim hoc saeculo, vt admodum erudito, ita et delicato, nempe
insigni Oratore et Poeta, qui splendido et instructissimo verborum
rerumque apparatu et varijs affectibus ad viuum expressis, Tragicam
spirare maiestatem sublimiori cothurno, foeliciore grandiloquentia
potuisset.</p>
<p>Quis Martem tunica tectum adamantina (inquit Lyricus)</p>
<p>Digne scripserit ? et puluere Troico</p>
<p>Nigrum Merionem? aut ope Palladis</p>
<p>Tytidem superis parem?</p>
<p>At quanto iustius ego ad describendas res maximè serias, arduas,
graues, quae Actu quarto quintoque agitantur, longè me imparem fuisse
confitebor ? Quis enim iusto sesquipedalium verborum terrore explicet
inenarrabiles peccatoris animam agentis angustias, mortem iniqui vt
pessimam, ita amarissimam: teterrimorum cacodaemonum horribiles
aspectus, acerbissimos terrores, asperrimas insultationes, atrocissima
conuicia, durissima verbera?</p>
<p>Quis quaeso, vel mediocriter eruditus, non dico ad viuum exprimat,
sed rudi saltem carbone non infoeliciter delineet, incomprehensibilem
aeternae mortis horrorem et infernalium tormentorum inexplicabilem
acerbitatem, exaestuantis iugiter gehennae ardores sempiternos,
terribilem illum tenebrarum principem, praepositum mortis, caput
impiorum, draconem rufum, et leonem e:fferum, desolatissimi denique
reproborum gregis perpetua lamenta, eiulatio, mugitus, et vae, vae.
Non sunt profecto haec nostrae paruitatis inscitiae vel infantiae,
quamuis ea prorsus intacta noluerim praeterire: lubens proinde hanc
Spartam ijs accuratius ornandam cedo, imo vt velint inuito, exhortor,
obsecro quibus ad tam sublimia magnificè personanda liberius est
otium, foelicius ingenium, instructior supellex verborum ac rerum,
vberior eloquentia, amplior gratia, feruentior spiritus, exactior
doctrina. His enim procliuius fuerit, quae humanum longè excedunt
intellectum, maiori artificio et laude, iustoque sententiarum pondere
explicare: modo in animum inducant saluberrimis id genus curis ad
gloriam Dei et proximorum institutionem potius occupari, quàm in
cantillandis putidis amoribus, poëticisve figmentis, non sine graui
iuuentutis corruptela, ingenij sui neruos intendere. Nos interim
struxisse contenti pro nostris opibus moenia, toti primum in hoc
sumus, vt peccatores ad bona pigerrimos planeque incurios, in erroris,
nequitiae, ac caecitatis suae, pleniorem notitiam inducamus: ostensa
dehinc periculorum magnitudine, in quibus iugiter viuunt, ad efficacem
eos malorum suorum poenitentiam, ruborem, odium, atque detestationem
quantum possumus prouocemus.</p>
<p>Vt autem consilij nostri summam plenius aperiamus, hîrc ea ordine
tractantur quae non paucis à Pascha solent vsuuenire: videlicet quod
plurimi poenitentiam potius simulent, quàm verè agant: multa Deo ac
vicarijs promittant, et parum aut nihil praestent: magna de se
praesumant, et ad primam tentationem animo concidant: luctae
spiritalis taedio ilicò à concepto feruore torpescant: ociosi,
desides, nauseabundi in via Dei obdormiant: mundana vanitate illecti
quotidie magis deficiant et insolescant: per curiositatem oculorum, et
aurium, in laqueos diaboli cadant: improborum consortio corrupti,
timorem Dei prorsus abijciant. Fractis inde pudoris ac modestiae
repagulis, intrepidè ad vomitum redeant: totos se voluptatibus
tradant: ardore concupiscentiae, et carnis illecebris infatuati nihil
pensi habeant: assiduo peccandi vsu in damnabilem mentis coecitatem et
abyssum malorum veniant: concessum sibi tempus gratiae et
poenitentiae, totum vitijs mancipent, voluptatibus dissipent,
insatiabili libidine perdant: obliti Dei, coeli, suique, in morte
aeterna obdormiant: mortui stultitiae suae atrocissimas poenas luant,
tantoque acerbius coarctentur in tormentis, quanto se liberius
dilatauerunt in delicijs.</p>
<p>Haec sunt ferè humanissime Praesul, quae Christiano lectori
promittit Eurîpus, modo defaecata mente diligenter fuerit
excussus.</p>
<p>Nec solùm haec docet, profusa varietate verborum, Trgoedia, sed
hijs quoque consentanea erudito spectatori in exhibitione insinuabat
ordinata Inscriptio seu Dispositio scoenarum. Studio enim scaenas seu
domos in theatro hoc ordine distinxeramus, vt Prima ad dexteram esset
domus Timoris. Secunda, Antrum Acediae. Tertia, Vita communis, hoc
est, vulgaris seu communis populi. Quarta, Viridarium mundi. Quinta,
domicilium Mortis. Postrema, Infernus seu gehenna. Studio inquam, sic
scaenas dum agretur fabula instruxeramus, studio nunc dicti ordinis
mysterium obiter indicabimus. Timor itaque Dei primus est spiritalis
vitae gradus, in quo quisquis non perstiterit, ilico à labore
studioque virtutis degenerans, in solitam vitae mollitiem,
tepiditatem, desidiamque recidit. Hinc per Acediam factus remissior,
suaeque salutis negligentior ad corruptos vulgi mores vanus,
dissolutus, incuriusque relabitur. Coelesti inde gratia destitutas, se
voluptatum studio tam ardenter, intrepidè et pertinaciter mancipat, vt
caeci vel phrenetici more ad mortem ac gehennam ridens procurrat. Et
haec quidem de scoenis.</p>
<p>Nunc ne quis spiritalium rerum imperitior, vel perplexus haereat
vel impingat in limine, operaeprecium videtur et de viarum discrimine,
quarum creberrima vbique hic fit mentio, aliquanto diffusius verba
facere.</p>
<p>Viae itaque istae dextera et laeua, arcta et spaciosa, quarum
dominus Jesus Mat. 7. meminit, significant nobis plurimum inter se
dissidentes affectus, studia, mores, conuersationem atque scopum
filiorum Dei, et amatorum huius mundi. Quanquàm enim idem maris aequor
aramus, vbique obnoxij mortalitatis huius fluctibus et procellis:
esto, Christianae professionis vtrique, eundem portum quaerere
videamur: plurimum tamen in remigando dispares, in velificando
dissimiles sumus. Quod quidem non exiguum inter vtrosque studiorum
discrimen, tametsi nunc viros spiritales non lateat, longè tamen
notius et omnibus perspicuum magis magna illa iudicij dies reddet.</p>
<p>Ex his porro duabus orbitis, sinistra illa ac spaciosa perditionis
via inuentu non est difficilis, vt ad quam nostra nos sensualitas,
siue caro: laxiora sequentium promiscua multitudo: et tot vbique mala
exempla non tam pelliciunt, quàm propellunt. Nos nihilominus scaena I.
Actus tertij, istam latam et spaciosam viam, his versibus vtcunque
lectori ostendimus:</p>
<p>Securus ergo Eurîpe sis, et omnium</p>
<p>Torquere pectus scrupulosum quae solent etc.</p>
<p>Et paulo post, eodem loco:</p>
<p>Animo molestum quicquid aut contrarium,</p>
<p>Durúmque sentis triste, acerbum, rancidum,</p>
<p>Statim reuelle, seduloque extermina,</p>
<p>Chartis, fritillo, poculis, nugis, mero, etc.</p>
<p>Ecce desyderia carnis, ecce vitam amatorum istius mundi, ecce viam
in speciem latam, amoenam ac floridam: Vt enim bene scripsit
Poeta:</p>
<p>Molle ostentat iter via lata, sed vltima meta</p>
<p>Praecipitat captos, volvitque per ardua saxa.</p>
<p>At contra: arctam vitae semitam verè inuenire, à lata vitiorum
orbita prudenter secernere, in omnibus earn nusquam reflexo
perambulare vestigio non facilè est, nec cuiusuis. Nec mirum sanè, cùm
dicat veritas: Et pauci sunt qui inueniant eam, haud dubiè: quia
debita solicitudine, affectu, ac sedulitate non quaerunt. Ad arctam
ergo viam (vt aliquid dicamus) hoc est vere Christianam vitam (nostro
iudicio) haec ferè pertinent:</p>
<p>Deum super omnia purè, fideliter et ardenter amare, desyderare,
quaerere.</p>
<p>Studiosè ac syncerè Creatorem suum honorare, colere ac timere.</p>
<p>Praecepta ipsius et ecclesiae, exactè seruare.</p>
<p>Nullius hominis causa vel minimum Dei mandatum praeuaricari.</p>
<p>Nulla omnino ratione ab ecclesiae castris deficere: sed quaecunque
ab ecclesia catholica fide indubitata tenentur, eadem syncerè,
simpliciter, integrè more patrum credere, et in nullo huiusmodi
haesitare, vacillare, claudicare.</p>
<p>Religiosum debitumque cultum, Beatissimae Mariae virgini et omnibus
sanctis impendere.</p>
<p>Iustè, pièe, sobriè et castè viuere.</p>
<p>Pacem (quantum in se est) cum omnibus seruare.</p>
<p>Rigidè seipsum in omnibus quae agit, loquitur. cogitat
obseruare.</p>
<p>Lubricam ac petulantem linguam, tanquàm efferam beluam assidua
seueritate cohibere.</p>
<p>Exteriores sensus ab omni quod illicitum est vel periculosum,
strennuè coercere.</p>
<p>Omni diligentia cor suum custodire.</p>
<p>Peccandi occasiones studiosè tollere et resecare. pericula
vitare.</p>
<p>Neminem verbo, vel facto laedere.</p>
<p>Ad offensi fratris reconciliationem. ilicò accurrere.</p>
<p>Nemini offendiculo esse, ab omni specie mali abstinere.</p>
<p>Nemini quicquam praeter synceram dilectionem debere.</p>
<p>Omnibus pro sua facultate citò et plenè satisfacere.</p>
<p>Piè indolere proximorum casibus et miserijs.</p>
<p>In operibus misericordiae tam spiritalibus, quàm corporalibus
strennuè se exercere.</p>
<p>Vias suas diligenter et crebrò scrutari.</p>
<p>Quae sunt vocationis suae, officij, professionis et ordinis
frequenter expendere, studiosè investigare, viriliter exequi.</p>
<p>In dubijs et controversijs peritiores consulere, aliorum iudicio
magis, quàm suo sensui credere: sacris doctorum consilijs potius
acquiescere, quàm suae ipsius prudentiae inniti.</p>
<p>Vitam suam quotidie ad calculum reuocare, crebrò et exactè
confiteri: praeteritos lapsus amarè deplangere: quotidianos defectus
et spiritales miserias deflere.</p>
<p>Nihil temerè aggredi vel innouare.</p>
<p>Timorem Dei semper prae oculis habere.</p>
<p>Ab improborum consortijs et colloquijs sedulò se subtrahere.</p>
<p>Adulatores, susurrones, detractores, maledicos, et potissimum de
haeresi suspectos, tanquàm certissimas animae pestes fugere.</p>
<p>Mundanam curiositatem, luxum, et pompam odisse.</p>
<p>Immaculatum se ab hoc saeculo custodire.</p>
<p>Turbulentos animi motus placida tranquillitate fraenare.</p>
<p>Irae, indignationis, inuidiae, impatientiae, ac superbiae bestiales
impetus viriliter retundere.</p>
<p>Contra passiones suas et prauas consuetudines quotidie
dimicare.</p>
<p>Cum interiori homine subinde rixam conserere.</p>
<p>Proprijs diffisum viribus continuò orare, flere et ingemiscere.</p>
<p>Pro animabus omnium fidelium defunctorum creberrimas Deo preces
fundere.</p>
<p>Humiliari sub potenti manu Dei.</p>
<p>Aduersa omnia quamlibet acerba atque indigna, aequanimiter ferre,
gravioribus se dignum credere.</p>
<p>Transitoria denique omnia fortiter contemnere, crebrò et ardenter
ad aeterna suspirare.</p>
<p>Et his quidem et id genus artibus ac studijs dignè Christo et
Euangelio viuitur, per angustam portam ad coelestis patriae
latitudinem contenditur, regnum coelorum pia quadam, sed mascula
violentia rapitur. Assidua siquidem nostri abnegatione, perfecta
veteris hominis expoliatione, quotidiana crucis baiulatione, vestigia
Christi sequimur. Coelesti regno vim inferimus, ad aetemam salutem,
requiem et gloriam properamus.</p>
<p>Caeterùm vbi haec principio dura, inamoena, aspera, Eurîpi
similibus proponuntur, tanquàm obiectis in via subitò spinis, rupibus
ac salebris, animo perculsi ilicò turbantur, intepescunt,
scandalizantur, retrocedunt, ad vomitum redeunt, atque adeo, deterius
quàm vnquàm prius aberrantes, de se desperant: nimirum quia caro sunt,
quia mollioribus assueti, quia supinè negligentes et incurij, aut
nimia sui fiducia praesumptuosi.</p>
<p>Porrô cùm inter caetera maxima esse videantur impedimenta verè
conversionis. Obliuio fidei, Christo datae in baptismo : et crebrius
in poenitentiae sacramento renouatae. Diffidentia divini auxilij et
praesidij, et Respectus praesentis laboris: nos ea varijs amoliri
rationibus, nec iniuria, sub persona Timoris conati sumus. Proptereà
enim paucissimi verè conuertuntur, et Deo fideliter seruiunt, quia
voti in baptismo aediti, vnà cum arenuntiatione diaboli et pomparum
eius, sunt obliti: quia oculos et cor efficaciter ad coelum non
sustollunt nec habitant in adiutorio altissimi: quia sic praesentem
respiciunt tribulationem et laborem, vt immemores sint aeternae post
haec quietis et afflictionis, poenae et gloriae. Maximum autem horum
impedimentorum in tyronibus videtur diffidentia coelestis praesidij.
Quare selectum vnum aut alterum locum ex aureis libris Confessionum
beati Augustini in carmen nostrum studiosè transtulimus, vt huic malo
opponeremus. Idque vt pleráque alia consilio doctissimi,
religiosissimique vir M. Cornelij Croci Amstelredami, qui (vt est ad
prmouendum pietatis studion feruidissimo affectu) Eurîpum à capite
vsque ad calcem fidelissmè excussit et castigauit. Sicuet et M.
Augustinus Hunnaeus Theologus. Locus autem Beati Augustini 8.
Confessionum sic habet: ’Tu non poteris quod isti et istae ? an verò
isti et istae in semetipsis possunt, ac non in Domino Deo suo? Quid in
te stas? et non stas. Proijce te in eum, noli metuere, non se
subtrahet vt cadas: Proijce te securus, excipiet te, et sanabit te’,
etc. Verissimè quidem et efficacissimè clarissimus ille doctor quae in
se senserat omnibus verè conuerti volentibus, exposuit: sed plurimi è
vulgo poenitentium Eurîpum continuò tergiiersantem, et nunc hoc, nunc
illud temerè causantem, malunt imitari, quàm viro sanctissimo optimè
licet monenti, auscultare.</p>
<p>Fecimus autem hunc ipsum adolescentem ad pristina carnis desideria
nequiter relapsum, Actu tertio à Venere iratum discedere, vt hinc
colligat sagax lector, quae ad institutionem rudiorum visum est hîc
subnectere.</p>
<p>In primis, neminem prima statim fronte vel impetu, omnem prorsus
exuere modestiam atque pudorem, sed sensim depudescere et insolescere,
gradatim ad detestabilem impudentiam et mentis caecitatem perduci.
Mortuus enim Lazarus, sed quatriduanus foetet, et peccator cùm in
abyssum malorum venerit, contemnit.</p>
<p>Deinde, quòd graui nonnunquàm molestia fatigati, aut improbitate,
fastuque muliebri ad horam exasperati, fornicatores, concubinarij,
adulteri, immundi, molles, quasi iam nouo spiritu afflati, ostendunt
spem poenitentiae, sed inueteratae consuetudinis constricti vinculis,
dum salubriter cogitata, vel tepidè exequuntur, vel negligenter
procrastinant, in eadem mox vitia ac longe deteriora labuntur:
videlicet quia peccandi occasiones viriliter non resecant, super
salute sua peritiores non consulunt, vel benè monentibus, non
acquiescunt, debitam sibi vim inferre negligunt, se totos ad
incessanter orandum pro gratia non conuertunt.</p>
<p>Tertio, in quas abominationes, scelera et flagitia propter
ingratitudinem suam plerique corruant, qui desyderabilem spiritus
dulcedinem quandoque gustauerunt. Completur enim in quibusdam
terribili, sed iustissimo Dei iudicio, quod de sapientibus gentilium
scribit Paulus ad Rom. I.: ’Propter quod tradidit illos Deus in
desyderia cordis eorum in immunditiam, vt contumelijs afficiant
corpora sua in semetipsis’, etc.</p>
<p>Et his quidem ita discussis, in caeteris non admodum haerebit
(opinor) quisquis humanarum rerum non prorsus expers est, modo
carnalia sua desyderia, inconsulta consilia, turbida studia, temeraria
vota, ridiculas curas, insanos affectus, pudendos lapsus, sinuosos
adolescentiae anfractus, atque adeo totum veterem hominem suum cum ijs
quae hîc leget, studiosè voluerit conferre.</p>
<p>Porrò actum quartum et quintum (quanquàm in actione nonnullis visi
sint prolixiores) non multum abbreuiauimus. Verbosius enim ea
peccatoribus inculcanda putamus, quae meritò deberent expendere
frequentissimè, et efficaciter sibi in memoriam reuocare. Esto, quidam
illibentius ea audient legentque: nimio tamen praestat id genus acerba
salubriter iam reuoluere, quàm ijs neglectis, incomparabiliter postea
acerbiora pati. Si cui proinde immodicus videbor, in amarulentis
daemonum insultationibus, si prolixior in explicandis inferorum
terroribus et poenis, attendat obsecro, quòd inueteratis languoribus
acriora parentur pharmaca: et graui oppressos somno vellicare,
pulsare, quassare, et nonnunquam lecto detrahere oporteat, priusquàm
nido prosilier velint aut valeant. Videlicet eam mentem habemus
plerique (non modò peruersi et obstinati, sed tepidi quoque ac
fastidiosi) vt nisi audito prolixiore sonitu, terribiliter clangentis
buccinae non tremamus, qui ad solita terriculamenta, tanquàm iam
obsoleta supinè stertimus.</p>
<p>Ad veteres siquidem scripturarum minas assiduo sic vsu ac
familiaritate obsurduimus, vt nisi importunius nostra nobis caecitas,
calamitas atque perditio inculcetur, ab inueterata mentis ignauia
plenè non expergiscamur. Conciones quidem sacras (praesertim
eloquentia nobis et eruditione impensius placentes) non illubenter,
imò et cupidè audimus, sed ferè non aliter atque carmen musicum, quod
suaui, dulcique sono mulcet aures. Nihilo enim vel emendatiores vel
feruentiores templo egredimur, quàm intrauimus, pristinae desidiae
solitisque vitijs suauiter indormire non desinimus, ad lachrymosae
compunctionis amaritudinem rarissimè extimulamur.</p>
<p>Proinde quum tam multi nostra memoria arctum vitae tramitem nimium
dilatauerint et inculcata vbique diuina clementia, benignitate,
misericordia districtum Dei iudicium, pondus diuinae iustitiae,
intolerabilem gehennae horrorem, et infernalium tormentorum
acerbitatem, propemodum intacta reliquerint: perutile omnibusque modis
expediens iudicaui, peccatores nimis plerunque securos, coecitatis ac
periculi sui acrius prolixiusque admonere. Vtile inquam, fore duxi, si
in recensendis futuri saeculi malis studiosè immorarer, atque
insisterem diutius: si fortè quidam acerrimis gehennae supplicijs
velut coram se positis exterriti, salubriter paueant, sibi ipsis
metuant, medullitus compungantur.</p>
<p>Quae verò de durissimo mortis agone ac damnatorum tormentis
diffusius tractauimus, ita velim accipiant et amplexentur Eurîpi
similes, non quasi poëtica figmenta, aut de nostra conficta capite
somnia, sed vt Canonicis scripturis, sanctorumque patrum sententijs
consona. Quae si cui insuauia, prolixiora, et nimis rigida videbuntur,
legat obsecro, vel vnum Dionysium Chartusiensem in libello de Quatuor
nouissimis, et inueniet nos pro argumenti vbertate perpauca, pro
immensa rei mole scripsisse exigua.</p>
<p>Si cui, dico, onerosa fuerit aut odiosa subinde replicata gehennae
et ignis aeterni mentio, cogitet obsecro, quanto intolerabilius
aliquando non paucis fortè nostrum erit, habitare cum igne deuorante:
excruciari ardoribus sempiternis : perpetuò, sed frustra plangere:
assiduo moerore contabescere: interminabili luctu affligi: prae nimij
doloris rabie stridere dentibus, terribiliter infremere, eiulare, ac
mugire: superbissimorum denique daemonum tyrannide oppressos, toties
(prae angustia spiritus) emittere voces ut parturientis.</p>
<p>Si quis fortassis audire non sustinet damnati spiritum tam
terribiliter sibi et alijs maledicentem, diligenter expendat obsecro,
quanto grauius erit reproborum permistum turbis, iugiter audire
terrores, et conuicia daemonum, stridorem verberum, strepitum
flammarum, horrenda tonitrua, clamores confusos, vlulatus dissonos,
lamenta denique, fremitus et blasphemias, quas inextinguibilis illius
ignis semper rediuiua incendia infoelicissimis extorquebunt. O quàm
salubre plerisque foret haec potius, hisque similia subinde reuoluere,
quàm tot bonas horas ignauo otio perdere, tot floridos dies ludis et
friuolis occupationibus dissipare. Verùm quia id genus funesta secum
frequenter versare (quanquam est necessarium) insuaue videtur et
permolestum, videant caeci huius mundi amatores, ne aliquando cogantur
perpeti, quae modo nolunt praemeditari. Quomodo enim sustinebunt
intolerabile iudicium gehennae, qui mortis et inferorum nec mentionem
ferunt? Reuera popule insipiens, et grauis iniquitate, qui te beatum
dicunt, qui vitae tibi callem dilatant, qui molles puluillos sub omni
cubito manus consuunt, qui blandiuntur dico et adulantur tibi, qui
credenti mendacijs placentia magis quàm vera loquuntur, ipsi te
seducunt, et viam gressuum tuorum dissipant. Non enim (quod prophetici
est officij) iniquitatem tibi tuam syncerè aperiunt, ad agendam
poenitentiam sedulò non extimulant, iram viuentis Dei et aeterna
supplicia fideliter non annunciant.</p>
<p>Et haec quidem dicta sint camalibus, lubricis, incurijs,
praesumptuosis, obstinatis, qui cùm peccare quotidie non desinant,
veram agere poenitentiam, vel dissimulant, vel negligunt.</p>
<p>Atque vtinam cum gratia Dei, haec ipsa quae dicimus, sic ferrea
istorum pectora penetrent, vt vel nunc tandem salubri terrore
concussi, resipiscant: sic territos iam et resipiscentes emolliant, vt
vitijs eorumque occasionibus perfectè resecatis, vitam suam cum Dei
adiutorio, in melius seriò commutare pergant. Tam efficaciter denique
intus illustrent, vt damnationis suae proxima pericula semper prae
oculis habentes, se in sanctioris vitae studio ad mortem vsque
constanter, iuuante Deo, contineant.</p>
<p>Sed quò nos ornatissime Praesul, supra epistolarem angustiam
flebilis argumenti miseranda foecunditas prouexit ? quo praeter omnem
expectationem rapuit ardens studium desyderijs promiscui lectoris
satisfaciendi? Non ausim vltra abuti patientia tua, Illustrissime
Princeps, tantum oro, vt hunc foetum eo vultu excipere digneris, quo
consueuisti illius parentem. Sic enim futurum spero, vt in tuam
receptus tutelam, pluribus hic labor noster prosit, et mihi stimulus
addatur atque fiducia, quae adhuc sub manibus sunt, omnibus auitae
pietatis amatoribus communicandi.</p>
<p>Parauimus enim iamdudum ad ampliorem mentis refectionem, fercula
(absit vbique iactantia, aliquanto his suauiora: Carmina, inquam,
spiritali condîta dulcedine, diuersis temporibus locisque ab ingressa
religione, à nobis scripta, quae in sylvam nunc vnam studiosè
digerimus, vt recognita, emaculata, approbata, si Dominus dederit,
brevi aedamus. Dominus Iesus, te diu mente et corpore seruet
incolumem. Vale. Lovanij Calend. Augusti Anno Domini, 1549.</p>
</div>
<div type="level1" xml:id="main">
<head>Main</head>
<p></p>
</div>
<div type="level1" xml:id="prologus-cum-argumento-in-euripum-tragoediam.">
<head>1. PROLOGUS cum argumento in Euripum Tragoediam.</head>
<p>Actam Louanij in Paedagogio Falconensi, Anno Domin 1548. Calend.
Iulij.</p>
<p>Saluete mystae literarum candidi,</p>
<p>Commendat ampla quos vel eruditio</p>
<p>In disciplinis institutos serijs:</p>
<p>Vel artium seueriorum ancillulae</p>
<p>(5) Adhuc camoenae blandiores occupant.</p>
<p>Saluete cuncti, quotquot hac in area</p>
<p>Iuuenes, senesque, parulisque assistitis:</p>
<p>Animi salutem, corporisque perpetem</p>
<p>Grex noster optat omnibus vobis, petens</p>
<p>(10) Vt actioni praebeatis vos nouae</p>
<p>Alacres, benignos, expeditos, candidos.</p>
<p>Absint sonoro quaesumus cum murmure</p>
<p>Strepitus, cachinni, futilesque ineptiae:</p>
<p>Fructumque quicquid spiritalem fabulae</p>
<p>(15) Posset susurris impedire stridulis.</p>
<p>Nec enim canoris delicatas versibus,</p>
<p>Vel dictione delinire florida</p>
<p>Gestimus aures, hoc sed impensissime</p>
<p>Desyderamus, (sit procul iactantia)</p>
<p>Consyderetur vt ipsa res potissimum</p>
<p>Vtcunque verbis explicata non malis,</p>
<p>Pressum frequenter caecitate non leui</p>
<p>Hominem laborat quae sibi ipsi ostendere:</p>
<p>(20) Quantisque semet ingerant periculis,</p>
<p>Caeci ac supini carnis ac mundi asseclae,</p>
<p>Dei timore dum repulso, luxui,</p>
<p>Veneri, fritillo, crapulaeque seruiunt:</p>
<p>Operumque carnis quale sit stipendium,</p>
<p>(25) Aeterna nempe mors, gehenna, Tartarus.</p>
<p>Haec summa rerum, quas notari poscimus</p>
<p>Animisque uestris imprimi medullitus.</p>
<p>Vt quotquot ampla saeculi per compita</p>
<p>Vitae relicto deuiarunt tramite</p>
<p>(Astare possunt forte quales plurimi)</p>
<p>Euripi acerba sorte perculsi tremant :</p>
<p>Nimirum eisdem sordibus pleni et malis.</p>
<p>Summique regis cooperante gratia,</p>
<p>Dignis laborent poenitentum fructibus</p>
<p>Tormenta luctus sempiterni euadere.</p>
<p>Sed inter ista ad Comicam lasciuiam</p>
<p>Spectare quaedam liberè praedicimus.</p>
<p>(30) Quae dum decoro seruit author, ac suam</p>
<p>Gestit petulcis caecitatem ostendere,</p>
<p>Hinc inde sparsit, visa res vt poscere,</p>
<p>Sed temperatè, scrupulosè, sobriè,</p>
<p>Praeberet vlli ne quod offendiculum,</p>
<p>(35) Prodesse quaerens quo ad licebit omnibus.</p>
<p>Spectare et ipsum hoc ad decorum credidit,</p>
<p>Suggestiones pestilentes daemonum</p>
<p>Blasphemiasque efferret vt licentius:</p>
<p>Et quae subinde in cordibus versarier</p>
<p>(40) Et ore spurco dyscolorum existimat,</p>
<p>Verbis ut aptis explicaret plenius.</p>
<p>Vel hinc iuuentus discat vt caecutiens,</p>
<p>Quo suggerente proloquantur talia,</p>
<p>Imaginentur, concupiscant, factitent:</p>
<p>(45) Quae propter Orci mancipari incendijs</p>
<p>Damnatum iniqui spiritum videbitis.</p>
<p>Spectet iuuentus haec proinde lubrica,</p>
<p>Infraenis, effrons, turbulenta, improuida:</p>
<p>Si fortè blando delibuta carmine,</p>
<p>(50) Ad saniora prouocetur serio.</p>
<p>Quam conciones tot sacrae non eorrigunt,</p>
<p>Nec ipsa Christi verba: quanquàm erebrius,</p>
<p>Sed corde lecta non satis pio ab improbis.</p>
<p>Haec ipsa volo, multum diuque pensitent</p>
<p>Iuuenes petulci, maximè catastrophen</p>
<p>Non fabulosae seriam tragoediae :</p>
<p>Afflante summi regis vt clementia,</p>
<p>Compunctionis impleantur spiritu,</p>
<p>Tantisque vel nunc territi periculis</p>
<p>Flexus sinistri mox relinquant tramitis.</p>
<p>Sed explicemus periocham nunc fabulae</p>
<p>Vt prosequamur congruo ordine omnia.</p>
<p>Feruore dum correptus Euripus breui,</p>
<p>(Sub Pascha solet vt plurimis contingere)</p>
<p>(75) Meditatur arctae semitam ingredi viae:</p>
<p>Metu laboris fractus ac socordia</p>
<p>Obdormit: inde ad vanitatem seculi,</p>
<p>Venerisque amorem illectus à Cupidine,</p>
<p>A se Timorem pellit, atque gratiae</p>
<p>(80) Seruire tempus cogit Aphrodisiae:</p>
<p>Indormiensque crapulae ac libidini</p>
<p>Mortis pauendae spiculo transfigitur.</p>
<p>Venus et Cupido spiritum illusum diu</p>
<p>Flammae perennis in barathrum pertrahunt.</p>
<p>(85) Rei ecce summam: pro virili quàm mei</p>
<p>Vobis sodales exhibere gestiunt.</p>
<p>Vt discat ex his plurimorum caecitas,</p>
<p>Quàm pestilens praesumptio sit et acedia</p>
<p>Dei ministris, subdolique daemones,</p>
<p>Trames salutis arctus, atque homo fragilis,</p>
<p>Iuuenta caeca, vita mortalis fugax</p>
<p>Mendax voluptas, mors iniqui pessima.</p>
<p>At vos (redire spiritali si domum</p>
<p>Non absque fructu vultis) attenti state</p>
<p>Taciti et quieti si sedere non datur :</p>
<p>Bonique lapsus consulentes obuios</p>
<p>(Pia charitatis suadet vt benignitas)</p>
<p>(100) Nostram iuuate industriam silentio.</p>
<p>Quòd si decorum forte cui videbitur,</p>
<p>Tragicaeve leges parcius seruarier :</p>
<p>Haec mente secum non iniqua cogitet.</p>
<p>Non est prophanis legibus gentilium</p>
<p>Tam Christiana veritas obnoxia,</p>
<p>Pietasque strictis sic premenda regulis,</p>
<p>Vt examussim scrupulosis debeat</p>
<p>Parêre scitis ethnicorum et voculis.</p>
<p>Sed Christianis debet hic scriptoribus</p>
<p>Scopus esse summus, ac labor primarius,</p>
<p>Vt digna Christo, proximis salubria</p>
<p>In vulgus aedant, nec morentur lubricos</p>
<p>Hominum fauores, vana vel praeconia,</p>
<p>Fugaciora rore, ventis, fluctibus.</p>
<p>Nunc (actioni ne qua contingat mora)</p>
<p>Ad ludiones intro, mox vt prodeant.</p>
</div>
<div type="level1" xml:id="personae-dramatis.">
<head>2. PERSONAE DRAMATIS.</head>
<p>Venvs et Cvpido, Diabolico schemate, Actu Primo, Quarto, et
Quinto.</p>
<p>Venvs et Cvpido, forma humana, et cultu maximè eleganti, mundano,
ac pomposo, Actu Secundo et Tertio.</p>
<p>Evripvs adolescens, amictu pauperis viatoris primum: deinde
vestibus splendidis et pomposis, à Cupidine ei suppeditatis.</p>
<p>TIMOR DEI, senex incana barba, in habitu sacerdotali vel
philosophico.</p>
<p>TEMPUS GRATIAE, Puer alatus et stolatus instar angeli, clepsydram
manu tenens.</p>
<p>MORS, armata iaculo.</p>
<p>PESTIS MORTIS PEDISSEQUA, instructa arcu et pharetra.</p>
<p>ANIMA EURIPI ATERRIMA, vincta, et aspectu horribilis.</p>
<p><hi rend="bold">CHORI LAMENTANTIUM.</hi></p>
<p><hi rend="bold">CHORUS DAEMONUM AËRIORUM.</hi></p>
<p>ACTUS EURIPI PRIMUS <milestone unit="folio" facs="B5v"/></p>
<p>VENUS. CUPIDO.</p>
<p>Siccine, Cupido, spiritu afflatus nova</p>
<p>Euripus esse noster amens desijt,</p>
<p>(105) Ducem sequutus tetricum Dei metum?</p>
<p>Evasit ungues ille nostros improbus,</p>
<p>Artes, dolosque compedes et retia</p>
<p>Fervore in ipso mollis adolescentiae?</p>
<p>Aequo quis istud ferre possit pectore?</p>
<p>CUPIDO</p>
<p>(110) Evasit, inquis? non per atras Cerberi</p>
<p>Ditisque fauces: sed calore improvido</p>
<p>Repente tactus (ut iuventus assolet)</p>
<p>Patêre coeli regna iam putat sibi:</p>
<p>Vix obtinenda mille post angustias,</p>
<p>(115) Curas, dolores, lachrymas, pericula.</p>
<p>Expers laborum mira persuadet sibi,</p>
<p>Quae mox in arcti fronte callis corruent.</p>
<p>VENUS</p>
<p>Quis quaeso, traxit illum ad istam amentiam,</p>
<p>Iuvenem ac tenello delicatum corpore?</p>
<p><milestone unit="page" facs="48"/></p>
<p><milestone unit="folio" facs="B6r"/></p>
<p>CUPIDO</p>
<p>(120) Stomachosus ille, et lippiens cucullio</p>
<p>Terrere saevis qui minis plebem solet,</p>
<p>Instar iuvenci mugiens e pulpitis: <milestone unit="folio" facs="B6r"/></p>
<p>Hic atrae mortis territum formidine,</p>
<p>Ac fascinatum occulta per susurria,</p>
<p>(125) Euripum ad istam perpulit vaesaniam,</p>
<p>Ut laeta mundi blandientis abdicans,</p>
<p>Meditetur arctam permeare semitam.</p>
<p>Sed ab instituto (si quid in me astutiae est)</p>
<p>Errore, nostris avocabitur dolis:</p>
<p>(130) Graviterque lapsus tam profundè corruet,</p>
<p>Ut ad salutem exurgere ultra non queat.</p>
<p>VENUS</p>
<p>Quibus is ta quaeso machinis, ac fraudibus</p>
<p>Confecta reddes?</p>
<p>CUPIDO</p>
<p>Post docebit exitus:</p>
<p>Nunc inter ipsas callis arcti angustias,</p>
<p>(135) Inusitata fractum amaritudine,</p>
<p>Moerore, curis, taedio, atque acedia,</p>
<p>Sic obruamus, sic praemamus obrutum,</p>
<p>Pigro ut sopore victus, altum dormiat:</p>
<p>Nudumque telis porrigat nostris latus,</p>
<p>(140) Impunè amoris vulnerandus spiculo.</p>
<p>VENUS</p>
<p>Age o scelestum devoremus transfugam:</p>
<p>Tu delicati membra lassitudine,</p>
<p>Moerore pectus sic fatiga et obrue,</p>
<p>Ut fessus ultra progredi dextra neget:</p>
<p>(145) Ego saxa, spinas, cum lapillis asperis</p>
<p>Euntis ante congeram vestigia:</p>
<p><milestone unit="page" facs="50"/></p>
<p>Ut permolestis urgeatur scrupulis,</p>
<p>Suumque vecors institutum exhorreat. <milestone unit="folio" facs="B6v"/></p>
<p>CUPIDO</p>
<p>Curemus ergo haec ipsa uterque strennuè,</p>
<p>(150) Cogamus illum ad illecebras pristinas</p>
<p>Cito redire, hinc impotenti perfugam</p>
<p>Amore caecum, in omne pertraham nephas:</p>
<p>Seis, quanta pestis sit amor adolescentiae.</p>
<p>VENUS</p>
<p>Iam faxo dis cat iste noster sanctulus,</p>
<p>(155) Vis quanta nobis, impetus, solertia.</p>
<p>Eccum sed illum, cum Timore ac Tempore,</p>
<p>Libet aucupari, quid loquantur improbi.</p>
<p>1,2</p>
<p>TIMOR DEI. EURIPUS.</p>
<p>Euripe, fac sis masculo nunc pectore,</p>
<p>Summi ministrum ut esse principis decet:</p>
<p>(160) Iugumque Christi mite fer viriliter,</p>
<p>Rapias perennis ut coronam gloriae,</p>
<p>Suis paravit quam Deus fidelibus.</p>
<p><milestone unit="page" facs="52"/></p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Paratus asto, duc volentem, quo lubet,</p>
<p>Habiturus admandata quaevis impigrum.</p>
<p>(165) O lux perennis, o superna civitas,</p>
<p>O dulce coelum, quando vobis perfruar?</p>
<p>A mole earnis liber huius foetidae.</p>
<p>Suspirat ad vos mens anhela, o coelites,</p>
<p>In pace semper qui beata vivitis,</p>
<p>(170) Omnis laboris ae doloris inseij.</p>
<p>TIMOR</p>
<p>Prius memento sed tibi eertamina</p>
<p>Instare multa, angustias, perieula,</p>
<p>Desyderata quam fruaris gloria. <milestone unit="folio" facs="B7r"/></p>
<p>Proinde temet peetore imperterrito</p>
<p>(175) Oppone eunetis hostium eonatibus,</p>
<p>Cordisque totam collocans fiduciam</p>
<p>In Conditoris optimi potentia,</p>
<p>Ne cede vanis improborum insultibus:</p>
<p>Qui nisi volentem non valent prosternere.</p>
<p>(180) Cave labore fraetus aut molestia,</p>
<p>Vel arma iaetes, terga vel des degener.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Ego terga vertam? frangar aut laboribus,</p>
<p>Suavitate delibutus coelica?</p>
<p><milestone unit="page" facs="54"/></p>
<p>Non tanta nostrae mentis inconstantia est,</p>
<p>(185) Ut infidelis esse tam bono queam</p>
<p>Regi Deoque, crede nunquam hoc fecero:</p>
<p>Nee si iuberet ille me mox emori.</p>
<p>TIMOR</p>
<p>Euripe, disce pressius de te loqui,</p>
<p>Nihilque magni de tua praesumere</p>
<p>(190) Virtute posthac, viribus, prudentia,</p>
<p>Iustus superbum ne sinat labi Deus,</p>
<p>Exosus omnem graviter arrogantiam.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Ego tam benignum principem quî deseram,</p>
<p>Labive possim? cum futurae gloriae</p>
<p>(195) Inusitata senserim praeludia,</p>
<p>Labore spero possidere quam brevi</p>
<p>Optata cum mors hine volentem eduxerit.</p>
<p>TIMOR</p>
<p>Vide ante pugnam ne triumphum concinas,</p>
<p>Nam multa restant bella, sudores, mala <milestone unit="folio" facs="B7v"/></p>
<p>(200) Superanda dextri eallis inter aspera,</p>
<p>Coeli priusquam perfruare gaudijs.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Speetabis ipse, quam resistam fortiter,</p>
<p>Vineamque quicquid se molesti obiecerit.</p>
<p><milestone unit="page" facs="56"/></p>
<p>1,3</p>
<p>VENUS. CUPIDO.</p>
<p>Cupido nequam, versipellis, improbe,</p>
<p>(205) Audisne, quantum stultus hic se iactitet,</p>
<p>Infirmitatis immemor prorsus suae?</p>
<p>CUPIDO</p>
<p>Homo iste furvum per Charontem nos ter est,</p>
<p>Nisi bruta, trunci, caudicesque ambo sumus.</p>
<p>Persuasione qui placens falsa sibi,</p>
<p>(210) Suique caeca turgidus fiducia,</p>
<p>Speciosa coeli regna iam spe devorat,</p>
<p>Cum poenitere serià nec coeperit.</p>
<p>VENUS</p>
<p>Affectionis religiosae subdola</p>
<p>Deceptus, ac sibi blandiens dulcedine,</p>
<p>(215) Ineptus absque pulveris iactu putat</p>
<p>Se mox ad arcem subvehendum coelicam:</p>
<p>Oblitus imbecillitatis propriae,</p>
<p>Malique quantum perpetrarit hactenus.</p>
<p>CUPIDO</p>
<p>Age occupemus dexterae fauces viae,</p>
<p>(220) Fragilemque notis impetentes fraudibus</p>
<p>Absterreamus a salutis tramite.</p>
<p>lam faxo diseat ad perenne opprobrium</p>
<p>Euripus amens, quam parum foeliciter</p>
<p>Tam magna de se turgidus praesumpserit. <milestone unit="folio" facs="B8r"/></p>
<p><milestone unit="page" facs="58"/></p>
<p>1.4</p>
<p>TIMOR. EURIPUS. TEMPUS GRATIAE.</p>
<p>(225) Euripe, verbis facta iam respondeant:</p>
<p>En ad bicornem nunc viam pervenimus,</p>
<p>Suis magister quarum utramque coelicus</p>
<p>Sermone servis luculento prodidit.</p>
<p>Laevam memento, blanda sit quantumlibet</p>
<p>(230) Ac lata, totis viribus relinquere.</p>
<p>Hac per labores plurimos contendere</p>
<p>Summi necesse est regis ad palatium.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Proh, quae repente moestitudo plumbea</p>
<p>Obnubilati cordis obsidet sinum:</p>
<p>(235) Pectusque quantis hoc procellis aestuat!</p>
<p>TIMOR</p>
<p>Quid fronte moeres nubila? quid ingemis?</p>
<p>Ego dux praeibo, ne quo aberres haesitans,</p>
<p>Tibi prisca monstrans coelitum vestigia.</p>
<p>Tu fac superni munus inclytum patris</p>
<p>(240) Abire nusquam gratiae tempus sinas:</p>
<p>Iuvenem sed arcta mobilem stringens manu,</p>
<p>Eo ad salutem diligenter utere.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Utram viarum me iubes, Timor, ingredi?</p>
<p>Istamne planam, mollem, amoenam, floridam,</p>
<p>(245) Ubi dulce cantant alites co eli melos ?</p>
<p>An hanc salebris sentibusque asperrimam,</p>
<p>Ubi cuncta moerent tetrico silentio?</p>
<p><milestone unit="page" facs="60"/></p>
<p><milestone unit="folio" facs="B8v"/></p>
<p>TIMOR</p>
<p>Hoc dico raris tritum iter vestigijs,</p>
<p>Ad amoena co eli quod per alta rupium, <milestone unit="folio" facs="B8v"/></p>
<p>(250) Spinasque ducit horridosque murices.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Hei, quantus istinc sudor instat et labor:</p>
<p>Horrere pectus incipit, dum cogito</p>
<p>Quam sit tenellum corpus et cor anxium.</p>
<p>Utinam caballus aut asellus quispiam,</p>
<p>(255) Alatus ille Pegasus vel adforet,</p>
<p>Quo transvolare saxa possem haec ocius,</p>
<p>Non absque multo permeanda taedio.</p>
<p>TIMOR</p>
<p>Quid expavescis fluctuasque degener,</p>
<p>Ac nostra ces sas insequi vestigia?</p>
<p>(260) Hac ambularint quum tot olim millia</p>
<p>Duce me piorum: iam salutis compotes</p>
<p>In arce coeli qui triumphant perpetim.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Utinam tenellis ipse ab unguibus quoque</p>
<p>Ingressus essem dexteram sic semitam:</p>
<p>(265) Modo corde possem libero procedere.</p>
<p>Sed me laboris horror ita nunc occupat,</p>
<p>Non sperem ut istac posse me diu pergere.</p>
<p><milestone unit="page" facs="62"/></p>
<p>TIMOR</p>
<p>Euripe, quid tibi ipsi ineptè inniteris</p>
<p>Perplexus, haerens, aestuans, horrens, gemens,</p>
<p>(270) Viresque tantum proprias consyderans,</p>
<p>Metu laboris inusitati affligeris?</p>
<p>Age Conditoris optimi in dementia</p>
<p>Securus omnem colloca fiduciam:</p>
<p>Qui robur amplum suggeret fideliter,</p>
<p>(275) Piam tibi ipsi inferre vim dum coeperis, <milestone unit="folio" facs="Cr"/></p>
<p>Sub mole fes sus ne laboris corruas.</p>
<p>Securus, inquam, totam habe fiduciam</p>
<p>In Christo Iesu: nil tibi non affatim</p>
<p>De eius profusa largitate pollicens.</p>
<p>(280) Noli timere, non tibi se subtrahet,</p>
<p>Suis fidelis qui ministris, neminem</p>
<p>Supra gravari, ferre quam possit, sinit:</p>
<p>Sed pro laboris ac duelli pondere,</p>
<p>Dat affluentis commeatum gratiae.</p>
<p>(285) Dextramque cunctis porrigit fidelibus,</p>
<p>Certare quotquot strennuè conspexerit.</p>
<p>Confisus ergo al~issimi in potentia,</p>
<p>Virtute las sos multa qui corroborat,</p>
<p>Effoeminatam pelle tandem ignaviam,</p>
<p>(290) Premendo nos tra alacriter vestigia.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Oratione tu quidem melliflua,</p>
<p>Iucunda quae sunt audienti disseris,</p>
<p>Lex sed vetustae dura consuetudinis</p>
<p>Me detinet sic vinctum, ut istam semitam</p>
<p>(295) Severioris instituti quo magis</p>
<p>Magisque specto, hoc amplius deterrear</p>
<p>A callis arcti tetricis anfractibus.</p>
<p>TIMOR</p>
<p>Atqui hoc ob ipsum (vinda consuetudinis</p>
<p>Quia te vetustae fortiter stringunt nimis)</p>
<p>(300) Cordis dolenter anxij te lumina</p>
<p>Dulcem levare regis ad dementiam <milestone unit="folio" facs="Cv"/></p>
<p>Moneo superni: debiles qui sustinet,</p>
<p><milestone unit="page" facs="64"/></p>
<p>Qui corruentes excipit, qui languidos</p>
<p>Laesosque sanat, qui iacentes erigit:</p>
<p>(305) Hunc lachrymosis invoca nunc gemitibus,</p>
<p>Ipsique mentis indicato angustias,</p>
<p>Plangere, precari, conqueri non desinens,</p>
<p>Te donec ille sanet atque liberet,</p>
<p>Qui compeditos eximit de carcere,</p>
<p>(310) Vectesque frangit, ac cathenas dissipat.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Heu me, necesse est prorsus ergo commodam</p>
<p>Ac florulentam semitam relinquere?</p>
<p>Carere suetis perpetimque gaudijs?</p>
<p>Nimis heu subire hoc senticetum exhorreo.</p>
<p>TIMOR</p>
<p>(315) Ubi pulchra quaeso verba nunc, ac splendida</p>
<p>Promissa, summo facta nuper principi,</p>
<p>Cum rupta plorans innovares foedera?</p>
<p>Quur ante pugnam miles ignavissime</p>
<p>Terrore vano contremiscens angeris?</p>
<p>(320) Ne sic labores huius incertissimae</p>
<p>Brevisque vitae finiendos termino,</p>
<p>Aeterna spectes sed perennis praemia,</p>
<p>Cum optanda iustis, turn tremenda reprobis.</p>
<p>Eamus, en praecedo, tu vestigijs,</p>
<p>(325) Nostris inhaere, ne qua aberrans devies.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Accingor ecce, te sine mora subsequar.</p>
<p>TIMOR <milestone unit="folio" facs="C2r"/></p>
<p>Fidenter ipsa saxa cum spinis preme,</p>
<p><milestone unit="page" facs="66"/></p>
<p>Animo virili cuncta cedent aspera.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Quanquam labores ac dolores horream,</p>
<p>(330) Te ductor alme iam sequor: sed hei mihi,</p>
<p>Quam durus iste callis est et arduus,</p>
<p>Densisque spinis asper et inamabilis,</p>
<p>Transire per quem debilem cogis, Timor,</p>
<p>Taedet laboris, pes labat, mens concidit,</p>
<p>(335) Finem nec huius semitae usquam conspicor:</p>
<p>At illa laevum tramitem spectans via,</p>
<p>Quam lata, amoena, mollis est ac florida,</p>
<p>Blando volucrum cantu ubique personans.</p>
<p>O si parumper fas sit hac excurrere:</p>
<p>(340) Cessaret omnis ilico cordis dolor,</p>
<p>Labor, quaerela, lassitudo, taedium.</p>
<p>TIMOR</p>
<p>Facessat ista mentis fluctuatio</p>
<p>Timorque vanus: quid sinistram respicis,</p>
<p>Extrema cuius mors perennis excipit?</p>
<p>(345) Hac est eundum, perge, quid moras trahis?</p>
<p>Cum nulla coelum praeter hanc petat via.</p>
<p>Animum resume quaeso, nam semper magis</p>
<p>Dulcescet usu, quamlibet gravis labor:</p>
<p>Nec derelinquet servulum suum Deus.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>(350) Pergamus ergo, quando sic iubes, Timor,</p>
<p><milestone unit="page" facs="68"/></p>
<p>Praecede, lentis commode sed passibus,</p>
<p>Possimus ut te claudicantes assequi.</p>
<p>TIMOR <milestone unit="folio" facs="C2v"/></p>
<p>Attemperabo infirmitati me tuae.</p>
<p>Adsit labori dexter incoepto Deus,</p>
<p>(355) Animoque robur fluctuanti suggerat.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Pape : tremisco totus, angor, horreo,</p>
<p>Pedibus nec ultra progredi laesis queo,</p>
<p>Per huius arcti senticetum tramitis.</p>
<p>TIMOR</p>
<p>Ah delicate miles, o mollis puer,</p>
<p>(360) Effoeminato quid pavescis pectore?</p>
<p>Vixe inchoato praelio arma proijcis ?</p>
<p>Videtur asper quanquam et intolerabilis,</p>
<p>Mitescet usu poenitentiae labor.</p>
<p>Tantum virile robur et mentem indue,</p>
<p>(365) Christumque passum diligenter inspice,</p>
<p>Ut ferre discas propriam laetus crucem.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Heu me, voluntas non deest, sed horridus</p>
<p>Labor impeditae debilem terret viae.</p>
<p>Quis namque ab omni segregatus gaudio</p>
<p><milestone unit="page" facs="70"/></p>
<p>(370) Moerere, fiere, iugiterque plangere,</p>
<p>Famemque possit, frigus ac sitim pati?</p>
<p>Vigilque semper excubare in praelio?</p>
<p>Quis possit, inquam, (mortuus tanquam foret)</p>
<p>Oculos et aures, caeteris cum sensibus,</p>
<p>(375) Linguamque sic fraenare ubique lubricam,</p>
<p>Ut nusquam aberret, cespitet vel corruat,</p>
<p>Carnalis expers perpetim solatij?</p>
<p>TIMOR</p>
<p>Rogas, quis ista possit? ille scilicet,</p>
<p>Durum severi qui furorem iudieis, <milestone unit="folio" facs="C3r"/></p>
<p>(380) Tubaeque murmur horridum novissimae</p>
<p>Volvit subinde cordis in fundo sui:</p>
<p>Exaestuantis qui gehennae perpetem</p>
<p>Expendit ignem, daemonesque aterrimos,</p>
<p>Ac mille poenas criminum stipendia.</p>
<p>(385) Haec nam profunda mente quisquis ruminat,</p>
<p>Poterit caminum vel subire fiammeum.</p>
<p>EURIPUS</p>
<p>Eheu coartor hinc et inde plurimum,</p>
<p>Perculsus utrobique non levi metu.</p>
<p>Hinc namque terret fulmen oris me tui,</p>
<p>(390) Dum mentionem daemonum tristem facis,</p>