-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
Copy pathSchonaeus-Triumphus.xml
1451 lines (1449 loc) · 79.9 KB
/
Schonaeus-Triumphus.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<?xml-model
href="https://xmlschema.huygens.knaw.nl/translatin.rng"
type="application/xml"
schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"
?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="translatin0099" xml:lang="lat">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Triumphus Christi</title>
<title type="sub">Terentii Christiani Triumphus Christi</title>
<author>Schonaeus, Cornelius</author>
<editor>Jan Bloemendal</editor>
<respStmt>
<resp>transcription</resp>
<name>Jan Bloemendal et al.</name>
</respStmt>
</titleStmt>
<publicationStmt>
<publisher>Gerhard Grevenbruch</publisher>
<pubPlace>Cologne</pubPlace>
<date>1614</date>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl>
Identifier: <name>Schonaeus-Triumphus</name><lb/>
Short title: <title>Triumphus</title><lb/>
Year of first edition: <date>1599</date><lb/>
Author information:<lb/>
Alias: Schoon, Cornelis<lb/>
Birth: 1540, Gouda<lb/>
Death: 1611, Haarlem<lb/>
Floruit: None, Haarlem, The Hague<lb/>
<ref target="https://nl.wikipedia.org/wiki/Cornelius_Schonaeus">Link</ref><lb/>
<emph>Terentius Christianus (1614)</emph><lb/>
<ref target="https://books.google.nl/books?id=r-ZIAAAAcAAJ">Source link</ref>
</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<textClass>
<keywords>
<term type="diction">verse</term>
<term type="genre">comedy</term>
<term type="acts">5</term>
<term type="chorus">None</term>
<term type="medium">printed</term>
</keywords>
</textClass>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text>
<body>
<div type="level1" xml:id="front">
<head>Front</head>
<p>/</p>
<p>TERENTII CHRISTIANI.</p>
<p>TRIVMPHVS CHRISTI.</p>
</div>
<div type="level1" xml:id="main">
<head>Main</head>
<p></p>
</div>
<div type="level1" xml:id="actorvm-nomina.">
<head>1. ACTORVM NOMINA.</head>
<p>THRASO,)</p>
<p>SANGA, ) Sepulchri</p>
<p>DONAX,) custodes.</p>
<p>SIMALIO.</p>
<p>MAGDALENE.</p>
<p>MARIA.</p>
<p>SALOME.</p>
<p>ANGELVS.</p>
<p>IESVS.</p>
<p>CAIPHAS, Iudęorum</p>
<p>ANNAS, Principes.</p>
<p>PETRVS, )</p>
<p>IOANNES, ) Apostoli.</p>
<p>THOMAS,)</p>
<p>CLEOPHAS. Discipuli.</p>
<p>LVCAS,</p>
</div>
<div type="level1" xml:id="prologvs.">
<head>2. PROLOGVS.</head>
<p>Iambici.</p>
<p>SAlute vos, huc quotquot acceßistis, plurimâ</p>
<p>Puerorum impertit grex, auctorque ludi scenici,</p>
<p>Quem hic vobis sumus exhibituri nouum, pium,</p>
<p>Ac sacrum ex sacro Euangeliorum sumptum codice.</p>
<p>(5) Sed antequam, hic quis sit futurus, proferam,</p>
<p>Paucis mihi vobiscum agendum esse arbitror.</p>
<p>Poëtis veteribus, qui in arte comicâ</p>
<p>Sibi elaborandum putauerunt, id maximè</p>
<p>Fuit curae, populo, vt placerent, quas fecissent fabulas.</p>
<p>(10) Itaque iocis, salibus, facetijs, atque</p>
<p>Dicterijs, quamuis lasciuioribus, saepè, ac parum</p>
<p>Verecundis, quaesitis, & captatum vndique</p>
<p>Popularem conabantur aucupari gratiam.</p>
<p>Quod vt facerent, ipsa ilos compellebat res: nisi</p>
<p><milestone unit="page" facs="91"/></p>
<p>Explodi, quàm stare suas maluissent fabulas.</p>
<p>(15) Quod, praeter alios, Comicorum principi</p>
<p>Terentio haud semel vsu venisse legimus.</p>
<p>Nunc nostra aetas aliam vitam, alios mores postulat.</p>
<p>Neque enim quae tantùm delectent, aut quae voluptatis</p>
<p>Illecebris in animos auditorum influant:</p>
<p>(20) Sed potius quae doceant, quaeque salubribus</p>
<p>Monitis, ac praecepti vos meliores reddant, sibi</p>
<p>Poëtae aeui nostri in medium adferenda existimant.</p>
<p>Inter quos Schonaeus noster didascalus,</p>
<p>Nomen non dubitat profiteri suum: quod hactenus</p>
<p>(25) Talia scripsit, palamque spectanda edidit,</p>
<p>Vt qui inter vos animo sint beneuolo, atque candido,</p>
<p>Illius haud facilè poßint, aut debeant</p>
<p>Culpare operam aut industriam improbare. Felicißimus</p>
<p>Ille profectò esset, si omnibus placeret: sed</p>
<p>(30) Id quia nulli vnquam contigit mortalium,</p>
<p>Quod proximum est, bonis nimirum cùm placet,</p>
<p>Abunde sufficere hoc sibi debere arbitratur: nec</p>
<p>Quicquam omninò sperandum, aut optandum amplius.</p>
<p>Sed vereor ne prolixiore oratione vos</p>
<p>(35) Offendam: atque ideo desino. Nunc comoedia</p>
<p>Huius quam sumus acturi, audite periocham.</p>
</div>
<div type="level1" xml:id="comoediae-periocha.">
<head>3. COMOEDIAE PERIOCHA.</head>
<p>REuiuiscit Christus. Iudaeos corripit</p>
<p>Metus. Mox conuocato concilio, ei mala</p>
<p>Remedium quaerunt, inductis pecuniâ</p>
<p>Custodibus sepulchri, vt corpus clanculum</p>
<p>(5) Ab eius discipulis ablatum dicerent.</p>
<p>Christus varijs locis suis sese exhibet</p>
<p>Conspicuendum. Laetantur omnes affatim.</p>
<p>92 TERENT. CHR1ST.</p>
<p>Solus Thomas, illum qui nondum viderat,</p>
<p>Diffidit. Cui Christus, se ostendens denuo,</p>
<p>(10) Animum confirmat, magnoque implet gaudio.</p>
</div>
<div type="level1" xml:id="actvs-i.-scena-i.">
<head>4. ACTVS I. SCENA I.</head>
<p>THRASO, SANGA, DONAX, SIMALIO.</p>
<p>Iambici.</p>
<p>DEum immortalem! quidnam hoc monstri, aut prodigij</p>
<p>Est? serua me miserum. Perij, interij planißimè.</p>
<p>San. O populares, date viam quâ fugere liceat,</p>
<p>Remouete quicquid me posset remorarier.</p>
<p>(5) Sed neque quò fugiam, neque vbi me abscondam, neque</p>
<p>Dedecus hoc quomodo celem, scio infelix: ita</p>
<p>Tremo, ita paueo, adeoque me pudet mei.</p>
<p>Don. Nullus sum, totus occidi miser, genua mihi</p>
<p>Horrore succidunt, vox deficit, lingua</p>
<p>(10) Haeret faucibus. Vah, ne salus quidem</p>
<p>Nobis salutem adferre, si cupiat, potest.</p>
<p>Sim. Eho, quid haec sibi res vult obsecro? hunccine</p>
<p>De improuiso mihi obijci metum tantum?</p>
<p>Vt neque quo pacto euadam, aut vbi lateam, certum fiet?</p>
<p>(15) Membra tremore debilia sunt, mens formidine</p>
<p>Planè obstupuit mihi. Nae nos mißi sumus</p>
<p>Huc auspicio malo. Eho Thraso, quo fugis?</p>
<p>Siccine me solum deseris? Thr. Ego pol neque</p>
<p>Quo fugiam, nec quò me recipiam scio:</p>
<p>(20) <ptr target="#tn1" n="1"/>Ita nunc penitus oblitus sum mei Simalio.</p>
<p>San. Prô summe Deus! vnde hic tam subitò mihi oboritur timor?</p>
<p>Cùm non alius me soleat esse confidentior?</p>
<p>Ah, quid sibi vult hic tremor? quid isthuc est mali?</p>
<p>Nequeo satis mirari, neque conijcere, nisi</p>
<p><milestone unit="page" facs="93"/></p>
<p>(25) Me saga quaepiam suis</p>
<p><ptr target="#tn2" n="2"/>Excantarit praestigijs. Ah, nescio vnde nunc</p>
<p>Vel auxilij vel perfugij mihi parem copiam.</p>
<p><ptr target="#tn3" n="3"/>Hem, quo pacto se res habent Thraso? Benè est,</p>
<p>Saluum te esse gaudeo. Thr. Non diu erimus Sanga,</p>
<p>(30) Nisi nos hinc statim subducamus. Sim. Fugiamus</p>
<p>Dum possumus, dumque incolumes sumus: nam mens</p>
<p>Nescio quid mihi profecto praesagit mali.</p>
<p>Don. Non pol temerè est, nostri quod sic obstupuerint</p>
<p>Animi: & nescio quis fulgor è sepulchro effulgeat.</p>
<p>(35) <ptr target="#tn4" n="4"/>Quem oculi non ferunt mei: atque ideo in pedes</p>
<p>Me quantum queo. Sim. Eho Donax, siccine</p>
<p>Nos hic relinquis solos? Ehem quid stamus?</p>
<p>Cur non & nobis prospicimus in tempore?</p>
<p>Th. Agitedum, quisque sibi consulat, ego neminem</p>
<p>(40) Moror. Tempus enim hoc praecauere me mihi, non alijs
sinit.</p>
<p>Vos omnes obtestor, fugam</p>
<p>Nostram qui fortè conspexeritis, si quis nos</p>
<p>Consectetur, ne monstretis, quâ aufugerimus viâ.</p>
</div>
<div type="level1" xml:id="actvs-i.-scena-ii.">
<head>5. ACTVS I. SCENA II.</head>
<p>MAGDALENE, MARIA, SALOME, ANGELVS.</p>
<p>Eiusdem generis versus.</p>
<p>EHo sorores, diluxit, vti conspicamini.</p>
<p>(45) Eamus, nullaque remoretur nos cunctatio, vt</p>
<p>Christi, magistri nostri corpus supremo</p>
<p>Decoremus munere. Mar. Rectè atque piè. ingratae enim</p>
<p>Essemus, atque ab omni humanitate alienae, si in eo nos</p>
<p>Tardas aut negligentes praebeamus. Sal. Est</p>
<p>(50) Vti dicis soror: neque</p>
<p>Quicquam est, quod aequè fecero lubens. Mag. Agite.</p>
<p><milestone unit="page" facs="94"/></p>
<p>Properemus igitur: nam res non patitur moram.</p>
<p>Sed ô nos infelices! quae tam beneuolo,</p>
<p>Tamque benigno, comique magistro, atque Domino</p>
<p>(55) Spoliatae sumus. Ah, tum demum nostra intelligimus
bona</p>
<p>Cùm ea, quae in potestate habuimus antè, amisimus.</p>
<p>Hoccine memorabile, atque credibile est? tantam</p>
<p>Peruersitatem, inuidiamque innatam esse hominibus, vt</p>
<p>Qui maximè ipsis consultum velit, eum oderint</p>
<p>(60) Insectentur, & è vita sublatum optent maximè!</p>
<p>O Hierosolyma, Hierosolyma, prae caeteris</p>
<p><ptr target="#tn5" n="5"/>Christo longè semper infestißima ciuitatibus!</p>
<p>Quid isthuc? Adeon’ rem redijsse, vt qui omnia</p>
<p>Sibi postputarit esse prae tua salute,</p>
<p>(65) Eum tu tam procaciter reieceris?</p>
<p>Qui vitae tibi fuit auctor, ei vti malefico</p>
<p>Vitam ademeris? Eheu, siccine tam bene merito gratia</p>
<p><ptr target="#tn6" n="6"/>Refers? Si illum tibi in crucem tollendum existimas,</p>
<p>Vitae qui auxilium tulit, quid facias illi qui dedit</p>
<p>(70) <ptr target="#tn7" n="7"/>Damnum aut malum? Mar. Mirum quae illis dementia</p>
<p>Excecarit animam, vt tam crudele facinus.</p>
<p>Atque horrendum scelus perpetrare fuerint</p>
<p>Ausi. Sal. Dicam soror. Mala mens, malus animus.</p>
<p>Mag. Rectè, atque verè tu quidem isthuc: pertinax:</p>
<p>(75) Enim illorum procul dubio id effecit nequitia,</p>
<p>Ac vehemens gloriae, atque honorum cupiditas.</p>
<p>Nam vbi animus prauae ambitioni se semel</p>
<p>Obstrinxit, consilia necesse est consequi</p>
<p>Consimilia. Sed inultum, sat scio, istud auferent</p>
<p>(80) Nunquam: breui futurum tempus auguror,</p>
<p>Suam cum frustra deplorabunt contumaciam:</p>
<p>Nolo in eos quicquam grauiùs ominarier:</p>
<p><milestone unit="page" facs="95"/></p>
<p>Ipsi posterius sentient, Sed non procul</p>
<p><ptr target="#tn8" n="8"/>A sepulchro absumus, vti videtis. Mat. Sic est.</p>
<p>(85) At nescio quo pacto animus mihi magno inhorrescat
metu.</p>
<p>Sal. Ego quoque prae formidine</p>
<p>Vix subsisto misera. Mag. Credo, sed quis nobis amouerit,</p>
<p>Saxum ingens à sepulchro? grauius est enim</p>
<p>Quàm vt nos queamus amolirier. Mar. Id onus</p>
<p>(90) <ptr target="#tn9" n="9"/>Certè foemineis est impar viribus. Sal. O nos miserrimas!
[miserimas]</p>
<p>Vtinam hic esset aliquis, qui auxilium nobis ferat</p>
<p>Ma. Accedam proprius. Deum immortalem! quam nouam</p>
<p>Ego rem hîc video? Mar. Eho, quid vociferare Magdalene?</p>
<p>Cedo sodes. Mag. Nae nos mulieres omnium</p>
<p>(95) Quae viuunt felicißimae sumus. Sal. Quid ita?</p>
<p>Eloquere amabo. Mag. Ecce amotum saxum. Mar. Deus</p>
<p><ptr target="#tn10" n="10"/>Bone! boni quid conspicio: Mag. Atat, quis iste, qui</p>
<p>E sepulcbro elucet, fulgor? & nisi</p>
<p>Mihi oculi hallucinantur, video adolescentes duos.</p>
<p>(100) Diuinâ specie ac formâ resplendentes, atque fulguris</p>
<p>Instar coruscantes. Sal. Video & ego prae metu.
[<corruscantes]</p>
<p>Membra mihi tremunt miserae. Ma. Abeamus hinc sodes</p>
<p>Sorores, diuinum istum splendorum oculi non ferunt mei.</p>
<p>Ang. Non est quod metuatis, aut trepidetis mulieres.</p>
<p>(105) <ptr target="#tn11" n="11"/>Estote bono animo; quem quaeratis scio. at</p>
<p>Hic illum non inuenietis: iam dudum enim</p>
<p><ptr target="#tn12" n="12"/>Viuus è sepulchro surrexit, quem mortuum</p>
<p>Vos lugetis. Agitedum sodes, mittite</p>
<p>Formidinem. tuta, atque salua sunt vobis [< otque]</p>
<p>(110) Omnia. Quod euenturum saepius vester</p>
<p>Magister praedixit, nunc contigit, nempe</p>
<p>Ita decretum fuisse arcano, atque inscrutabili</p>
<p>Patris coelestis consilio, vt pro culpâ, & crimine</p>
<p><milestone unit="page" facs="96"/></p>
<p><ptr target="#tn13" n="13"/>Hominum moreretur: tertio tamen reuicturus die.</p>
<p>(115) Quod accidisse ego nunc vobis nuncio.</p>
<p>Ecce vacuum, atque inane sepulchrum, accedite</p>
<p>Proprius, atque introspicite, Mar. Eho, retinete me.</p>
<p>Sal. Non possum misera: nam ego quoque prae formidine</p>
<p><ptr target="#tn14" n="14"/>Vix pedibus insisto. Ma. Ah, quantus me corrupuit metus.</p>
<p>(120) Neque mirum. quid enim est vnquam visum
prodigiosius?</p>
<p>O Deus! serua nos obsecro.</p>
<p>Mag. Eho sorores, animum recipite: nihil hîc,</p>
<p>Vt auguror, nobis euenturum est mali. At</p>
<p>Quid hoc? quò tam subitò adolescentes isti duo</p>
<p>(125) Ex nostris euanuerunt oculis? Mar. Mirum ni Angeli</p>
<p>Fuerint huc è coelo demißi. Sal. Verum mihi</p>
<p>Videris dicere soror: nam diuina in eis,</p>
<p>Non humana relucebat formae gratia.</p>
<p>Mag. Sic est profecto. Nunc in vrbem protinus</p>
<p>(130) Recurramus; vti ea, quae hic vidimus, nostris</p>
<p><ptr target="#tn15" n="15"/>Commemoremus: animumque illis expleamus</p>
<p>Gaudio. Mar. Placet. Sal. Nae nos laetum adferemus nuncium.</p>
</div>
<div type="level1" xml:id="actvs-i.-scena-iii.">
<head>6. ACTVS I. SCENA III.</head>
<p>CAIPHAS.</p>
<p>Eiusdem rationis versus.</p>
<p>VT nihil quietis est in pectore! propter nuncium</p>
<p>Istum, quem ad me modo pertulerunt ex ijs</p>
<p>(135) Quidam, quos istius impostoris sepulchro</p>
<p>Seruando praefecimus,</p>
<p>Nimirum terrore, ac repentino metu</p>
<p>Se perculsos, turbatosque monumentum</p>
<p>Reliquisse omnes. Atque adeò id existimare</p>
<p>(140) Certo nunc accidisse, quod de eo fuit</p>
<p><milestone unit="page" facs="97"/></p>
<p><ptr target="#tn16" n="16"/>Ante praedicatum: nempe vt tertio die</p>
<p>Reuiuisceret. Id ne nunc verè contigisse</p>
<p>Credant multi, periculum puto esse maximum.</p>
<p>Et ne istud fiat, nobis, quotquot rem curamus publicam,</p>
<p>(145) Enitendum est sedulò. Itaque consilium erit</p>
<p>Inueniendum, quo huic occuramus malo. Nam si id</p>
<p>Populo semel fuerit persuasum; actum est, perijmus funditus.</p>
<p>Quare ne quid tale eueniat, summa est adhibenda cautio.</p>
<p>Sacerdotum itaque & scribarum collegium,</p>
<p>(150) Coetumque omnem iubebo conuocarier:</p>
<p>Vt ex eorum decreto, quod ad hanc rem opus erit,</p>
<p>Primo statuatur tempore ---</p>
</div>
<div type="level1" xml:id="actvs-i.-scena-iv.">
<head>7. ACTVS I. SCENA IV.</head>
<p>MAGDALENE, MARIA, SALOME, IESVS.</p>
<p>Eiusdem generis versus.</p>
<p>--- Properate sodes</p>
<p>Sorores, ego praecedo, vos me sequimini.</p>
<p>Mar. Agedum, sequemur sedulo.</p>
<p>(155) Sal. Hem, Magdalene, quis is est obsecro, quem nobis
obuiam</p>
<p>Venire video? Mag. Nescio Salome. Mar. Ad nos affectat viam.</p>
<p><ptr target="#tn17" n="17"/>Ies. Saluete foeminae. Mag. Salue vir humanißime.</p>
<p>Ies. Magdalene, salue. nostin vocem auditam saepius?</p>
<p>Mag. At, at, quid hoc prodigij est? tu magister.</p>
<p>(160) Profectò tu magister meus es, saluum te esse gaudeo.</p>
<p>Mar. Deus bone, prae laetitiâ, atque metu quid agam nescio.</p>
<p>Ies. Estote animo bono. Non spectrum est, quod videtis, aut</p>
<p>Phanthasma. Me, me, inquam, viuum, saluumque conspicamini.</p>
<p><milestone unit="folio" facs="G"/></p>
<p><milestone unit="page" facs="98"/></p>
<p>Nunc itaque absque vllâ morâ renunciate</p>
<p>(165) <ptr target="#tn18" n="18"/>Fratribus, quae vidistis: eisque vti in Galileam</p>
<p>Se conferant meis praecipite verbis, ibi me eos</p>
<p>Visuros. festinate inquam, laetoque tristes</p>
<p><ptr target="#tn19" n="19"/>Exhilarate nuncio, nimirum me revixisse:</p>
<p>Mox ad Patrem, mihi vobiscum communem, ascensurum.</p>
<p>(170) Deponant igitur terrenos affectus, & animum</p>
<p>Ad spiritualia, & coelestia erigant.</p>
<p><ptr target="#tn20" n="20"/>Mag. Domine Domine, siccine me relinquis miseram?</p>
<p>Et tecum vt colloquar amplius, negas mihi?</p>
<p>Sal. O Magdalene, cohibe te sodes, quid obsecro</p>
<p>(175) Nobis felicius? quando illum, quem extinctum, atque
mortuum</p>
<p>Existimabamus, viuum saluumque ipsae conspeximus.</p>
<p>Quid rem tam prodigiosam nostris impertire fratribus</p>
<p>Cessamus? Ma. Non dubium est nunc nobis quin reuixerit:</p>
<p>Cùm & Angeli antè istud factum esse dixerint,</p>
<p>(180) Et ipse iam conspiciendum se praebuerit nobis.</p>
<p>Mag. O insperatum gaudium! Sed vereor vt</p>
<p>Nobis fides habeatur, rem admirabilem,</p>
<p>Nec vnquam alias auditam nunciantibus.</p>
<p>Sal. Metuo id ego quoque nam mulieribus, facilis</p>
<p>(185) Illa ad credendum procliuitas, apud viros</p>
<p><ptr target="#tn21" n="21"/>Plerumque fidem derogat. Nihilominus tamen</p>
<p>Ego verum id esse arbitror: adeo animus insolito</p>
<p>Mihi gestit gaudio. Ma. agite, pergamus: iam non procul</p>
<p>Ab vrbe absumus: & verbis non possum eloqui,</p>
<p>(190) Quàm cupida sim haec nostris narrare, & per
totum</p>
<p>Diuulgare oppidum. Mag. Neque ego hoc celabo</p>
<p>Quenquam; etiamsi mortis periculum ex eo</p>
<p>Sciam oriturum mihi. Sal. Euge soror, sic decet.</p>
<p><milestone unit="page" facs="99"/></p>
</div>
<div type="level1" xml:id="actvs-ii.-scenai">
<head>8. ACTVS II. SCENAI</head>
<p>CAIPHAS, ANNAS.</p>
<p>Iambici.</p>
<p>QVid nunc agimus Anna? actum est, siquidem illi verum
praedicant.</p>
<p>(195) An. Ego neque quid dicam, neque quid consulam scio:</p>
<p>Adeò me tristißimus hic perturbauit nuncius.</p>
<p>Vah, quid hoc monstri est? Iracundiam vix sum</p>
<p>Apud me. Prô Deum immortalem! quae est si non haec maxima</p>
<p>In nos dicenda est contumelia. Ca. Rumor hic</p>
<p>(200) <ptr target="#tn22" n="22"/>In ore est omni populo. Hoc ex aedibus</p>
<p>Mihi modo prodeunti, quot dixêre? nihilominus tamen</p>
<p><ptr target="#tn23" n="23"/>Vt verè haec accidisse credam, animum non poßum inducere.</p>
<p>Quid tu Anna? certane illa esse putas omnia?</p>
<p>An. Dicam sanè quod sentio,</p>
<p>(205) Tu dijudica. Veluti cacodaemonis</p>
<p>Ope, atque subsidio viuus multa edidit</p>
<p>Miracula, ita nunc quoque suis</p>
<p>Praestigijs eundem illum, quo familiariter</p>
<p>Dum viuebat, vtebatur, impium</p>
<p>(210) <ptr target="#tn24" n="24"/>Genium illusisse arbitror custodibus.</p>
<p>Hinc ille terror, hinc illa trepidatio.</p>
<p>Ca. Verisimile profecto atque adeo verum mihi,</p>
<p>Vt ex animo loquar, videris dicere. An. Quod si id non fuit,</p>
<p>Aut si istud populo non facile posse putas persuaderier;</p>
<p>(215) Habeo aliud quod magis probes.</p>
<p>Ca. Agedum, profer amabo: nam audire gestio.</p>
<p>An. Sepulchri custodes ad nos huc conuocabimus,</p>
<p>Eisque maximâ obtrusâ pecuniae</p>
<p><milestone unit="folio" facs="G2"/></p>
<p><milestone unit="page" facs="100"/></p>
<p>Summâ, quam ad eam rem nunc domo extuli, silentium</p>
<p>(220) Imponemus. Ca. Rectè laudo. An. Hem, mane & sine</p>
<p>Me peruenire quò volo. Ca. Perge, nihil impedio.</p>
<p>An. Aliud maius ab ijs extorquendum nobis existimo.</p>
<p>Ca. Quid? dic sodes. An. Vt vanam, inanemque metum eum</p>
<p>Fuisse praedicent. neque</p>
<p>(225) A morte surrexisse illum, sed dormientibus</p>
<p>Ipsis, discipulos eius venisse, atque corpus illius</p>
<p><ptr target="#tn25" n="25"/>Abstulisse clanculum. Quid hoc? Ca. Probè herculè.</p>
<p>Nunquam audiui melius consilium dari.</p>
<p>Neque, dubium ist, quin id pecunia facilè ab ijs</p>
<p>(230) Impetraturi simus: aurum enim, &</p>
<p>Argentum quid non efficit?</p>
<p>An. Nihil est tam sanctum, quod non violari, nihil</p>
<p>Tam munitum, quod non expugnari pecuniâ</p>
<p>Poßit. Sed quosnam eos esse arbitrare, qui</p>
<p>(235) Huc ad nos accedunt? Ca. Nisi</p>
<p>Quid me fallit prospectus ex satellitibus</p>
<p>Sunt ijs, quibus sepulchri commissa fuit</p>
<p>Custodia. Ca. Nihil te fefellit visus: Thraso est, &</p>
<p>Sanga. Nescio quid inter se loquantur serio.</p>
<p>(240) Subsistamus paulisper hic, & eos opperiamur.</p>
<p>Praeterea sermonem illorum clanculum</p>
<p>Obseruemus: qui procul dubio futurus est</p>
<p>De eadem re, quae nos quoque perturbauit grauiter. An. Hac</p>
<p>Igitur deflectamus, mox ad eos conuersi, negotium</p>
<p>(245) Agemus nostrum: de pecuniâ loquor</p>
<p>Eis donandâ, intellextin’ Caipha? Ca. Probè.</p>
<p><milestone unit="page" facs="101"/></p>
</div>
<div type="level1" xml:id="actvs-ii.-scena-ii.">
<head>9. ACTVS II. SCENA II.</head>
<p>THRASO, SANGA, ANNAS, CAIPHAS.</p>
<p>Eiusdem generis versus.</p>
<p>Id mirandum, & nullis verbis efferendum</p>
<p>Prodigium! Nil pol in vitâ mihi accidit</p>
<p>Formidabilius. Sa. Et mihi etiam nunc animus</p>
<p>(250) Magno tremit metu. Th. Cui posthac dubium esse
poterit,</p>
<p>Quin iam contigerit, quod de eo fuit diuulgatum antea?</p>
<p>Ca. Audin’ Anna quid dicat? An. Ego vero audio,</p>
<p><ptr target="#tn26" n="26"/>Et me audire taedet. Sed remedium, vt arbitror,</p>
<p>Iam inuentum est ei malo. Ca. Scio, Sed quid insuper</p>
<p>(255) Sint dicturi, porro auscultemus. Sa. Ego quoque</p>
<p>Nazarenum illum, multis tormentorum cruciatibus</p>
<p>Afflictum, tortumque atque adeò cruci affixum,</p>
<p>Non mortuum iam, sed verè reuixisse auguror.</p>
<p>Nam inusitata, atque insolita erant illa, quae</p>
<p>(260) Videbamus. Nec est quod somnium quisquam id</p>
<p>Fuisse dicat; cum vigiles, vti praeceptum erat</p>
<p><ptr target="#tn27" n="27"/>Nobis, omnes excubaremus.</p>
<p>Th. Ego certè per totam illam noctem nunquam omnino me</p>
<p><ptr target="#tn28" n="28"/>Dormiuisse scio. Sed quid, quod te rogem?</p>
<p>(265) Sa. Quid? cedo. Th. Nonne tibi terribilis ille
fulgor</p>
<p>Videbatur, qui ex monumento elucebat? quem mei</p>
<p>Nullo pacto ferebant oculi. Sa. Neque mei</p>
<p>Profecto: nec vnquam memini me perturbatum magis.</p>
<p>Itaque in pedes, quantum poteram, me protinus</p>
<p>(270) <ptr target="#tn29" n="29"/>Conijciebam. Thr. Non tu herclè solus Sanga, sed</p>
<p>Et ego, quo non alius confidentior</p>
<p>Fuit hactenus, tum caeteri,</p>
<p><milestone unit="folio" facs="G3"/></p>
<p><milestone unit="page" facs="102"/></p>
<p>Quotquot eramus, magno pauore territi,</p>
<p>Fugiebamus omnes turpiter.</p>
<p>(275) San. Agnoscerem culpam, nisi necessitas,</p>
<p>Durum, vt aiunt, telum nos coegisset: nam paululum</p>
<p>Si istic mansissemus, perijssemus planißimè.</p>
<p>Th. Verum dicis: & ideo fuga vitae consulere malui,</p>
<p>Quàm frustra repugnans interimi. San. Optimè:</p>
<p>(280) Nam vir fugiens pugnabit denuò. Ca. Tempus</p>
<p>Est interpellandi: nam garriendi</p>
<p>Nullum faciunt finem. accedamus propius ad</p>
<p>Illos. San. Hem Thraso, Annam, atque Caipham, principes</p>
<p>Nostros hic consistentes video. Th. Sunt? Profectò sunt; parum</p>
<p>(285) Mihi videntur hilares: & rectâ ad nos huc accedunt
viâ.</p>
</div>
<div type="level1" xml:id="actvs-ii.-scena-iii.">
<head>10. ACTVS II. SCENA III.</head>
<p>CAIPHAS, ANNAS, SANGA, THRASO.</p>
<p>Eiusdem generis versus</p>
<p>EHo, quò vobis iter est? aut quâ de re hic fabulamini?</p>
<p>San. Quasi non viderimus eos antè, respiciamus</p>
<p>Thraso. Th. Intelligo, An. Hem. quid mußitatis inter</p>
<p>Vos? San. Quis hic est, qui nos? eho, ignoscite</p>
<p>(290) Domini, non praeuideramus vos: etiamnunc</p>
<p>Mens nobis planè obstupuit prae formidine.</p>
<p>Ca. Facessat stupor, atque omnis perturbatio.</p>
<p>Th. Istud quidem factu mihi esset difficillimum.</p>
<p>San. Ego etiam, quoad vixere, nunquam huius noctis obliuiscar</p>
<p>(295) Infelix. Pedibus pol magnam habeo gratiam,</p>
<p><milestone unit="page" facs="103"/></p>
<p>Qui me ex tanto surripuerunt periculo.</p>
<p>An. Navos imbelles, trepidi, atque vti mulieres, estis creduli:</p>
<p>Ad ludicra spectra, & inania phantasmata</p>
<p>Turbati, atque exanimati protinus. Th. Eho, quid</p>
<p>(300) Istud? Ludicrâne tu illa & vana fuisse
existimas?</p>
<p>Totâ erras viâ, aliud profecto diceres,</p>
<p>Si adfuisses domine: nam nimium vera, atque certa erant</p>
<p>Omnia: qualia ego in vita nunquam vidi, neque videre</p>
<p>Cupiam vnquam. Quid tu ais Sangas in periculo.</p>
<p>(305) Eodem qui mecum fuisti.</p>
<p>San. Fui herclè, & me incolumem euasisse gaudeo.</p>
<p>Ca. O homines meticulosos, ignauos, atque trepidos!</p>
<p><ptr target="#tn30" n="30"/>Animo forti, & inuicto viros esse decet. Th. Non ita</p>
<p>Loquereris domine, si ipse praesens adfuisses.</p>
<p>(310) An. Nugae. Sed mittamus ea, & ad id quod rogo</p>
<p>Respondete mihi. Verenè vos illum reuixisse</p>
<p>Putatis? Sa. Id quidem haud dubium est mihi. An. Quid tu</p>
<p>Thraso? Th. Verum ego Sangam dixisse existimo.</p>
<p>Ca. Prodigiosa sunt quae praedicatis. dicite</p>
<p>(315) Sodes, quis vnquam mortuus reuixit? fabulas</p>
<p>Mihi herclè non fit verisimile, neque commentum placet.</p>
<p>An. Nec mihi profecto, sed auscultate. Est quod seriò</p>
<p>Loquar vobiscum. Sa. His sumus domine: dic quae</p>
<p>Vis, aures ambo tibi praebemus sedulò</p>
<p>(320) Ca. Quomodocunque se res habet, celato opus</p>
<p>Est. Th. Hoc quidem factu esset difficillimum:</p>
<p>Cum rumor hic per totum dispersus sit oppidum.</p>
<p>An. Valeant ista. inueni remedium huic rei:</p>
<p>Atque id tale est, vt vobis adiutoribus</p>
<p>(325) Feliciter successurum putem: neque</p>
<p><milestone unit="folio" facs="G4"/></p>
<p><milestone unit="page" facs="104"/></p>
<p><ptr target="#tn31" n="31"/>Ingrati erimus. Sa. Huiusmodi obsecro aliquid inueni,</p>
<p>Nos quidem ad vestrum exequendum mandatum erimus</p>
<p>Parati per omnia. Cai. Iam dudum tale quid</p>
<p>Inuentum est: & id vtile, atque fructuosum</p>
<p>(330) Imprimis erit vobis. Th. Oh, arrige</p>
<p><ptr target="#tn32" n="32"/>Aures Thraso. San. Cedo quid sit, nam audire gestio. An.
Vestros</p>
<p>Omnes collegas absque vllâ conuocabitis morâ.</p>
<p>Illos dico, quibus sepulcrum seruandum mandauimus,</p>
<p>Et ne sit inter illos, qui cunctetur, aut</p>
<p>(335) Difficilem sese praebeat: pecuniam hanc</p>
<p>Omnem, qua in turgido hoc marsupio est, inter</p>
<p>Vos distribuetis. Eho, quid stat! accipe.</p>
<p>So. Hui, tam graues auri loculos? Ca. Rem acu tetigisti: parum
enim</p>
<p>Et putum est aurum, aperi crumenam. Th. Bone Deus</p>
<p>(340) Cui vnquam quicquam accidit felicius? An. Aurum id
omne</p>
<p>Inter vos diuidite, dein’</p>
<p>Foras egreßi, per totum oppidum, cuilibet,</p>
<p>Siue is sit vir siue foemina, persuadebitis,</p>
<p>Quantum potestis, non illum reuixisse,</p>
<p>(345) Sed corpus eius vobis dormientibus.</p>
<p>A discipulis illius ablatum esse clanculum.</p>
<p>Quid hoc? placet, an nondum etiam? Sa. pol callidum</p>
<p>Consilium, laudo: & quod iubetis sedulò herculè</p>
<p>Faciemus: & credo successurum: nam quo modo</p>
<p>(350) Id fieri soleat, callemus probè. Ca. Benignè dicitis</p>
<p>An. Praebete vos vires. Sa. Nunc ad sodales</p>
<p>Hinc recta properamus via: Ca. agite, & hanc rem, vti vos
decet</p>
<p>Curate gnauiter. Th. Fies</p>
<p>Nae nobis hic dies illuxit felicißimè.</p>
<p><milestone unit="page" facs="105"/></p>
<p>ACTS II. SCENA IV.</p>
<p>MAGDALENE, PETRVS, IOANNES.</p>
<p>Eiusdem generis versus.</p>
<p>(355) DEum immortalem! Iamne erumpere hoc mihi gaudium?</p>
<p>Iamne exclamare licet? Viuit, viuit profecto,</p>
<p><ptr target="#tn33" n="33"/>Quem nos omnes arbitrabamur mortuum.</p>
<p>O nos felices! quibus tam insperatum obtigit</p>
<p>Gaudium. O Deus! serua obsecro</p>
<p>(360) Haec nobis bona. Sed quos nunc mihi potißimùm,</p>
<p>Quibus haec commemorem optem dari? verbis enim</p>
<p>Vix effari possem, quàm cupida sim narrandi, quae</p>
<p>Apud sepulchrum, & in reditu ad vrbem ipsa conspexi modo.</p>
<p>Quae non vana, at vera, indubitataque esse existimo.</p>
<p>(365) Sed video huc accedentes nescio quos: è grege</p>
<p><ptr target="#tn34" n="34"/>Nostro sunt, nisi me falit prospectus, paulisper hîc</p>
<p>Subsistam, donec propius accesserint.</p>
<p>Pet. O nos infelices! qui tam amabili Domino,</p>
<p>Atque magistro orbati sumus.</p>
<p>(370) Io. Heu quantâ de spe decidimus! speraueramus</p>
<p>Enim illum tertio reuicturum die;</p>
<p>Quod ex eius sermone saepè me intellexisse memini.</p>
<p>At haec spes nos fefellit miseros, Sed adest</p>
<p>Magdalene. Et laeta est, nisi me fallunt oculi.</p>
<p>(375) <ptr target="#tn35" n="35"/>Mag. Ioannes & Petrus sunt, nihil potuit fieri commodius,
huc</p>
<p>Ad me accedunt. Nae illos laeto, gratoque impertiam</p>
<p>Nuncio. Pet. Eho Magdalene, quid tibi accidit?</p>
<p>Videris enim mihi esse quàm soles hilarior.</p>
<p>Quod equidem eò magis miror, quod quò in malo</p>
<p><milestone unit="folio" facs="G5"/></p>
<p><milestone unit="page" facs="106"/></p>
<p>(380) Versemur, minimè ignotum sit tibi. Mag. Fratres</p>
<p>Saluete, nuncium adfero vobis gratißimum.</p>
<p>Io. Quemnam obsecro? cedo sodes Magdalene. Mag. Atqui</p>
<p>Ego vos oro, atque obtestor, vti auscultetis. Ex</p>
<p>Me faxo audiatis rem miram, atque incredibilem.</p>
<p>(385) Pet. Agedum, narra amabo iam dudum nos praebemus</p>
<p>Attentos. Mag. Ignoratis, quantum gaudium</p>
<p>Ego apportem vobis. Io. Ah, aufer pollicitationes;</p>
<p>Rem potiùs ipsam paucis eloquere. Mag. Paucißimis.</p>
<p><ptr target="#tn36" n="36"/>Iesum dominum, atque magistrum nostrum reuixisse</p>
<p>(390) Vobis nuncio. Pet. Eho, vide quid dicas mulier, à
morte</p>
<p>Tu Christum reuixisse ais? Mag. Ego illum nuncium</p>
<p><ptr target="#tn37" n="37"/>Nunc adfero profecto, quem verißimum</p>
<p>Esse deprehendetis. Io. Magdalene, faxit</p>
<p>Deus, vt vera sint, quae praedicas. Mag. Certa</p>
<p>(395) Res est, frater, dubitare dudum desij.</p>
<p><ptr target="#tn38" n="38"/>Nam ipsa hodie cum alijs quibusdam egressa sororibus,</p>
<p>Sepulchrum inueni vacuum: plurimaque alia</p>
<p><ptr target="#tn39" n="39"/>Prodigiosa, quae nunc non est narrandi tempus.</p>
<p>Deinde ad vrbem cùm reuerteremur, ipsa</p>
<p>(400) Ego praesentibus alijs Christum vidi viuum: atque
adeò</p>
<p>Cum eo sum collocuta familiariter. Pet. Sanáne</p>
<p>Es Magdalene? Mag. Sana sum Petre, & vera</p>
<p>Quae dico reperietis omnia. Io. O nos felices!</p>
<p>Siquidem tu haec certa praedicas. Mag. Procul absit à</p>
<p>(405) Me, vt vos fallam: quid lucri sit mihi, si mentiar?</p>
<p><ptr target="#tn40" n="40"/>Aut quem aequa, ac me ipsam fefellero? Fratres, ita</p>
<p>Mihi Deum velim propitium, vt ego vobis</p>
<p>Vera, atque certa nuncio. Pet. Ioannes, ego ad</p>
<p>Sepulchrum ipse propero, rem inquisiturus</p>
<p>(410) Exactiùs: mulieri nihil fidei habeo.</p>
<p><milestone unit="page" facs="107"/></p>
<p>Io. Benè facis: matura reditum. nos te expectabimus domi.</p>
</div>
<div type="level1" xml:id="actvs-iii.-scena-i.">
<head>11. ACTVS III. SCENA I.</head>
<p>CLEOPHAS, LVCAS.</p>
<p>Iambici.</p>
<p>EHò, quid ais Luca! Veráne esse credis ea</p>
<p>Quae mulieres metu simul atque gaudio</p>
<p>Perculsae, nunciabant modò. Luc. Ego Cleopha</p>
<p>(415) Quid dicam, aut quid credam planè nescio.</p>
<p>Credulum mulierum genus est, quae falli atque errare</p>
<p><ptr target="#tn41" n="41"/>Solent facillimè. Cl. Non illa solum istud</p>
<p>Nobis renunciauere, at viri quidam</p>
<p>Etiam ex nostris, vt audio ad sepulchrum</p>
<p>(420) Egreßi inuenerunt illud apertum, & vacuum.</p>
<p>Luc. Scio frater. atqui eidem ille resurrexisse eum</p>
<p><ptr target="#tn42" n="42"/>A morte affirmare non audent: neque id</p>
<p>Verè contigisse omnino credunt. Cl. Haud mirum profecto:</p>
<p>Quid enim prodigiosius est, & quid magis</p>
<p>(425) <ptr target="#tn43" n="43"/>Humanae naturae aduersatur, quàm hominem mortuum</p>
<p>Reuiuiscere? Mag. Est vt dicis, & tamen ipse</p>
<p>Mortuos frequenter in vitam reuocauit.</p>
<p>Atque huius prodigiosa rei</p>
<p>Nos ipsi testes oculati sumus. Cl. Verè</p>
<p>(430) Tu frater isthac praedicas.</p>
<p>Neque igitur absurdum, aut mirum videri</p>
<p>Debet, si quod in alijs efficere potuit, idem sua</p>
<p>Virtute nunc praestiterit sibi. Luc. Vtinam verum</p>
<p>Sit, quod augurare Cleopha, & tamen istud ita esse vt</p>
<p>(435) Credam, nondum possum animum inducere. Cl. Neque ego
quidem.</p>
<p><milestone unit="page" facs="108"/></p>
<p>Sed satis iam, satis hîc latuimus diu,</p>
<p>Sacerdotum in nos odio, atque metu territi.</p>
<p>Nunc, si videbitur, ex vrbe ambulatum eamus.</p>
<p>Luc. Placet. Sed quò nobis eundum existimas?</p>
<p>(440) Cl. In oppidulum Emauntem, non nisi spacio</p>
<p>Sexaginta stadiorum ab vrbe dißitum.</p>
<p>Luc. Nihil aequè fecero lubens, properemus: vix enim</p>
<p>Possem eloqui, quàm cupidus sim hinc abeundi, & vrben</p>
<p>Relinquendi impiam. Vae vobis principes</p>
<p>(445) Sacerdotum, qui cùm tàm horrendum perpetraueritis.</p>
<p>Scelus: nondum tamen vos facti poenitet,</p>
<p>Nondum flagitij commißi piget. tanta est</p>
<p>Animi odio, atque inuidia excoecati pertinacia.</p>
<p>Porrò non satis illis fuit,</p>
<p>(450) Hominem ab omni fraude, & culpâ alienißimum,</p>
<p>Planeque innoxium, atque de ipsis optimè</p>
<p>Meritum è medio tollere, inauditis afflictum cruciatibus,</p>
<p>Nisi nos insuper, quia eius discipuli sumus,</p>
<p>Paßim insectentur, & omnibus exagitent modis.</p>
<p>(455) Sed ad portam deuenimus. exeamus, ne</p>
<p>Quis fortè nos agnoscens, nostrum impediat iter,</p>
<p>Et in vrbem retrahat. Luc. Rectè dicis, & ideo hic,</p>
<p>Et alibi quoque tibi lubenter obsequar.</p>
</div>
<div type="level1" xml:id="actvs-iii.-scena-ii.">
<head>12. ACTVS III. SCENA II.</head>
<p>IESVS, CLEOPHAS, LVCAS.</p>
<p>Eiusdem generis versus.</p>
<p>Quae ex patris coelestis decreto, pro salute</p>
<p>(460) Mortalibus miseris restituenda, mihi erant</p>
<p>Subeunda, ferendaque toleraui, atque executus sum</p>
<p><milestone unit="page" facs="109"/></p>
<p><ptr target="#tn44" n="44"/>Omnia. Nunc hoc efficiendum restat mihi, vt animos</p>
<p>Discipulorum meorum, etiam nunc imbecilles,</p>
<p>Atque incredulos confirmem, eisque me</p>
<p>(465) Conspiciendum praebeam: quo</p>
<p>Quidem spectaculo nihil illis erit</p>
<p>Iucundius. Ac primum nunc me tertium adiungam</p>
<p>Istis duobus, non ita longe praecedentibus,</p>
<p>Cleophae videlicet, & Luca ita tamen, ne me</p>
<p>(470) Agnoscant, nisi postea, cùm fuerit opus. facilè eos
assequar.</p>
<p>Cle. Spero hanc mihi ambulatiunculam fore</p>
<p>Leuatione Luca: praesertim cum te dulcem via</p>
<p>Habeam comitem, qui pro vehiculo, vt aiunt,</p>
<p>Esse solet. Luc. Credo Cleopha, ego quoque non</p>
<p>(475) Parum colloquio delector tuo. Sed heu nos miseros!</p>
<p>Qui quotidiano conuictu, atque sermone,</p>
<p>Tam pij, benigni ac prudentis magistri</p>
<p>Spoliati sumus. Quod posthac poterit esse nobis</p>
<p>Gaudium, hoc tanto orbatis bono? Cl. Ego certè mihi</p>
<p>(480) Insuauem, atque iniucundam vitam futuram</p>
<p>Scio, quando me video destitutum eo,</p>
<p>Qui in rebus aduersis, ac tristibus solatio</p>
<p>Esse solebat mihi & propterea si mori</p>
<p>Liceret, mortem huic vitae praeferendam existimem.</p>
<p>(485) Sed linguam nobis comprimendam censeo.</p>
<p>Luc. Quid ita? Cl. Insequitur nos nescio quis: Viden’? Luc.
Video.</p>
<p>Sed nihil ab ipso nobis expectandum erit mali.</p>
<p>Cl. Propiùs accedit, atque adeo, nisi fallor</p>
<p>Compellaturus nos videtur. Luc. Subsistamus hic</p>
<p>(490) Paulisper. Ies. Quò vobis iter est viri? aut quodnam</p>
<p><milestone unit="page" facs="110"/></p>
<p>Istud inter vos est colloquium? haud laetum</p>
<p>Vt arbitror: nam mihi parum videmini hilares.</p>
<p><ptr target="#tn45" n="45"/>Si quid animo vestro aegrè est, agitedum, proferte liberè.</p>
<p>Credite hoc mihi amabo, aut operâ aut consilio,</p>
<p>(495) Aut re vos iuuero. Cl. Magnam tibi gratiam</p>
<p>Habemus vir honorande. Ies. Eia, ne celate quicquid</p>
<p>Est aegritudinis: vt dolori vestro medear, si queam.</p>
<p>Luc. Amicè loqueris. Cleo. Res, quae nos solicitat, omnibus</p>
<p><ptr target="#tn46" n="46"/>Est notißima. illis dico, qui hisce diebus</p>
<p>(500) Superioribus fuerunt Hierosolymis, ex quà</p>
<p>Ciuitate, cùm tu etiam, vti videtur venias,</p>
<p>Qui fieri potest, vt solus, veluti hospes nouus,</p>
<p><ptr target="#tn47" n="47"/>Ignores ea, quae hic sunt acta, pueris etiam</p>
<p>Notißima? Ies. Quaenam sunt ista? narrate</p>
<p>(505) Sodes, audire enim desidero Cl. Dicam.</p>
<p>De Iesu Nazareno nobis est sermo: qui</p>
<p><ptr target="#tn48" n="48"/>Laudatus vir fuit, & Propheta; quo non alius vnquam</p>
<p>Dictis & factis potentior: Deo</p>
<p>Hominibusque iuxta charus. Hunc nostri</p>
<p>(510) <ptr target="#tn49" n="49"/>Sacerdotes, populique principes, odio</p>
<p>Atque inuidiâ accensi, apud Pilatum praesidem</p>
<p>Reum capitis peregerunt: neque desistendum sibi</p>
<p>Putauerunt, donec miseris vexatum, atque afflictum modis,</p>
<p>In crucem adegerint, hominem insontem, atque innoxium:</p>
<p>(515) <ptr target="#tn50" n="50"/>Nos autem magnam spem de eo conceperamus,</p>
<p>Nempe regem illum futurum populo Israelitico:</p>
<p>Atque adeò Meßiam, quem diuersa vatum</p>
<p>Diuinorum nobis olim promiserunt oracula.</p>
<p>Sed certa illius, atque ignominiosa mors,</p>
<p>(520) Magnificam hanc spem nobis ademit infelicibus.</p>
<p><milestone unit="page" facs="111"/></p>
<p>Cùm persuasum tamen haberemus antè,</p>
<p>Futurum vti post triduum reuiuisceret. Hodiè igitur,</p>
<p>Simul ac tertius illuxisset dies, mulieres</p>
<p>Quaedam ex nostro sodalitio, ad sepulchrum</p>
<p>(525) Egressae, ac postea reuersae, magis etiam</p>
<p>Attonitos, turbatosque nos</p>
<p><ptr target="#tn51" n="51"/>Reddiderunt: nunciantes monumentum se apertum</p>
<p>Reperisse, atque vacuum. Hoc etiam addentes, sibi angelos</p>
<p>Apparuisse, qui affirmarent illum viuere</p>
<p>(530) Saluum atque incolumem: Quae cum nobis incredibilia</p>
<p>Viderentur, neque fidem haberemus mulieribus;</p>
<p>Quidam ex nostris, vt rem cognoscerent exactiùs,</p>
<p>Ex vrbe egreßi, verum deprehenderunt esse, quod</p>
<p><ptr target="#tn52" n="52"/>Nunciarant feminae: inane & apertum se reperisse</p>
<p>(535) Sepulchrum. linteamen autem, & caeteras</p>
<p>Vestes, quibus inuolutum fuerat corpus, complicatas</p>
<p>Et repositas se vidisse: ipsum autem Christum apparuisse</p>
<p>Nusquam. Ies. O vos insipientes, hebetes, ac tardos ad ea</p>
<p>Intelligenda, quae tot olim oraculis,</p>
<p>(540) Ac vaticinijs diuini prophetae de</p>
<p>Iesu prodidere! Cur nunc mira, nouaque videntur hac</p>
<p>Vobis, quae sacri quondam vates, numine</p>
<p>Coelesti afflati, euentura praedixerunt?</p>
<p><ptr target="#tn53" n="53"/>Cur non ea, quae iam contigerunt, cum illis confertis</p>
<p>(545) Potiùs, quam in luce caligatis manifestißima?</p>
<p>Nonne hoc docent diuini spiritus afflatu prodita</p>
<p><ptr target="#tn54" n="54"/>Sacrae literae, sic visum coelesti Patri</p>
<p>Fuisse, vt Christus haec pateretur omnia?</p>
<p><ptr target="#tn55" n="55"/>Vtque noua ratione, morte videlicet sua,</p>
<p>(550) Generi mortalium amissam repararet vitam?</p>
<p>Et per crucis ignominiam regnum atque immortalem gloriam</p>
<p><milestone unit="page" facs="112"/></p>
<p><ptr target="#tn56" n="56"/>Assereret sibi? Hac de re cum plurima</p>
<p>In Mysticis scriptis reperiantur, multò antè</p>
<p>Denunciata, vos, quos caeteris sapientiâ</p>
<p>(555) Praestare oportebat, tam crasso, atque stupido</p>
<p>Etiamnunc esse animo, vt Meßiam expectetis ducem:</p>
<p>Qui copijs ferratis, humanisque viribus</p>
<p>Munitus, caede, incendijs, ac sanguine</p>
<p>Mundanum sibi regnum sit asserturus? An non hic</p>
<p>(560) Pudendus lapsus in vobis, qui Christo hactenus</p>
<p>Paßim adfuistis? & quibus arbitris, & testibus, sua</p>
<p>Est executus omnia?</p>
<p>Aliud regnum ille affectauit, non hominum praesidiis,</p>
<p><ptr target="#tn57" n="57"/>Sed ab his longè diuersis rationibus</p>
<p>(565) Stabiliendum vtque ea quae dico intelligatis,</p>
<p>Animum quaeso aduertite. A Moise mihi exordium</p>
<p>Sumendum puto: qui patres vestros ex graui,</p>
<p>Duraque quondam exemit seruitute,</p>
<p>Pharaone Rege Aegypti cum vniuerso exercitu in rubro</p>
<p>(570) Mari submerso. Quidnam hoc prodigium, à Deo</p>
<p>Vobis editum, aliud adumbrat, quàm Christum filium</p>
<p>Dei in mundum hunc aliquando venturum, populumque sibi</p>
<p><ptr target="#tn58" n="58"/>Fidentem, à supplicio aeterno liberaturum,</p>
<p>Et cacodaemonis tyrannidem morte</p>
<p>(575) Debellaturum suâ? Nam sic olim Deus</p>
<p><ptr target="#tn59" n="59"/>Ad Mosen, vestrosque patres est locutus:</p>
<p>Prophetam ex gente tuâ, atque fratribus tuis</p>
<p>Suscitabit vobis Dominus: quem audietis,</p>
<p>Et cui parebitis per omnia. De quo creditis</p>
<p>(580) Hoc esse dictum? Nonne de Christo? qui ex aethereo</p>
<p><ptr target="#tn60" n="60"/>Domicilio in terram delapsus, non tantum precibus pro ijs</p>
<p>Qui deliquerant, apud patrem suum</p>
<p><milestone unit="page" facs="113"/></p>
<p>Interceßit, quemadmodum Mosen fecisse</p>
<p>Legitis: sed suo sanguine, suâque morte</p>
<p>(585) Vitam, atque salutem restituit omnibus. Cl. O
hominem</p>
<p>Exoptatum! nae tu nobis haud humana, at</p>
<p>Diuina profers oracula, Deum tibi</p>
<p>Precor propitium, quiquis es,</p>
<p><ptr target="#tn61" n="61"/>Qui increpatione tam salubri, tamque</p>
<p>(590) Amica, tarditatem incusas nostram. Sed perge
obsecro:</p>
<p>Nihil enim in vita, tua hac oratione,</p>
<p>Vnquam iucundius fuit</p>
<p>Mihi. Quid tibi videtur frater? Luc. Mirum ni Deus</p>
<p>Nostri misertus, hunc virum reuerendum huc miserit,</p>
<p>(595) Qui nos verbis consolaretur suis.</p>
<p>Ies. Possem praeterea vobis commemorare plurima,</p>
<p>Ex sacrorum vatum desumpta voluminibus: veluti</p>
<p>De Iona, qui in mare praecipitatus, & ceti</p>
<p>Faucibus exceptus, tertio die viuus,</p>
<p>(600) Saluusque in littus est eiectus, quo miraculo</p>
<p>Quid quaeso aliud vobis denunciauit</p>
<p>Deus, nisi Christum pro salute hominum mortem</p>
<p>Obiturum? atque dein’ tertio reuicturum die?</p>
<p>Sed omittenda censeo, quae narrare longum</p>
<p>(605) Foret. Veniamus ad propiora, quae vos ipsi</p>
<p>Praesentes illum non ita pridem audiuistis loqui.</p>
<p>Quorum illud inprimis vobis considerandum arbitror,</p>
<p>Quod Iohannes discipulis respondit, quaerentibus</p>
<p>An ipse esset promissus Meßias, an alius esset</p>
<p>(610) Expectandus. Renunciate, aiebat, Ioanni</p>
<p>Quae audistis, atque oculis ipsi conspexistis: coeci vident,</p>
<p>Claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt,</p>
<p>In vitam mortui resurgunt, pauperes</p>
<p><milestone unit="folio" facs="H"/></p>
<p><milestone unit="page" facs="114"/></p>
<p><ptr target="#tn62" n="62"/>Laeto euangelij exhilarantur nuncio.</p>
<p>(615) An non haec euentura apertè multo antè</p>
<p>Denunciauit vates Esaias? Ecce, inquit, Deus</p>
<p>Vester veniat, & seruabit vos, tunc aperientur oculi</p>
<p>Caecorum, & aures surdorum patebunt: tunc</p>
<p><ptr target="#tn63" n="63"/>Saliet claudus sicut ceruus, & laxabitur</p>
<p>(620) Lingua mutorum. Nonne haec ipsi coràm vidistis?</p>
<p>An non conspexistis agnum ab Esaia</p>
<p>Praedictum, obmutescentem ad conuitia, & probra omnia.</p>
<p>Quin etiam deprecantem pro mortis sua</p>
<p>Auctoribus? Dicite mihi</p>
<p>(625) Sodes, cum illum videretis cruci affixum,</p>
<p><ptr target="#tn64" n="64"/>Atque altè erectum, an ne tum quidem in mentem</p>
<p>Veniebat vobis serpens ille mysticus,</p>
<p>A Mose olim in stipite suspensus? vt quicunque eum</p>
<p>Intuerentur, morsi à serpentibus,</p>
<p>(630) Sanarentur protinus? Nunc ergo cum omnia haec</p>
<p><ptr target="#tn65" n="65"/>Inter se congruant, neque</p>
<p>Quicquam à Prophetis olim praedicatum sit</p>
<p>De Christo, quod ille non perfecerit,</p>
<p><ptr target="#tn66" n="66"/>Atque executus sit planißimè: quo pacto etiam</p>
<p>(635) Nunc, veluti dormitantes, atque somniantes</p>
<p>Diffiditis? Quin potius ex ijs, quae</p>
<p>Praecesserunt, & qua ipsi postea coràm</p>
<p>Conspexistis, futura colligitis? Sed abrumpendus est</p>
<p>Sermo prolixior. quanquam plurima sciens</p>
<p>(640) Omisi, quae commemorare longum foret.</p>
<p>Ad oppidum Emauntem iam deuenimus;</p>
<p>Quò vos ire arbitror. mihi autem longius</p>
<p>Hodie est eundum, itaque vobis valedicens,</p>
<p>Omniaque prospera precans, oro vt hunc meum</p>
<p><milestone unit="page" facs="115"/></p>
<p>(645) Sermonem, liberum quidem, sed ex animo tamen</p>
<p>Beneuolo, candidoque profectum, boni</p>
<p><ptr target="#tn67" n="67"/>Consulatis. Cl. Domine, quia dulcem hactenus,</p>
<p>Et iucundum te nobis praebuisti</p>
<p>Viae comitem, dignaberis hîc nobiscum vesperi</p>
<p>(650) Coenare: quo quidem nihil nobis feceris</p>
<p><ptr target="#tn68" n="68"/>Gratius. Ies. Non possum: nam, vt videtis, vespera</p>
<p>appetit: & aliò me vocant negotiola mea.</p>
<p>Luc. Sine te exorari domine; commodus</p>
<p>Hic dabitur coenandi locus. Ie. Quanquam decreueram</p>
<p>(655) Longius ire, tamen, quia me oratis, obsequar.</p>
<p>Luc. Hem, laudo. Cl. Gratias tibi agimus maximas.</p>
</div>
<div type="level1" xml:id="actvs-iv.-scena-i.">
<head>13. ACTVS IV. SCENA I.</head>
<p>CLEOPHAS, LVCAS, IESVS.</p>
<p>Iambici.</p>
<p>DOmine, accumbamus, tenuis est quidem apparatus,</p>
<p>Sed ad satisfaciendum naturae neceßitati</p>
<p>Abunde tamen eum suffecturum puto.</p>
<p>(660) Ies. Nihil est requirendum amplius, sed antequam</p>
<p>Attingamus quicquam ex ijs, quae apposita sunt,</p>
<p>Diuinae erga nos munificentiae agamus gratias.</p>
<p>Cl. Rectè tu istud: nam non nisi à</p>
<p>Precatione cibum sumendum esse arbitror.</p>
<p>(665) Ies. Pater coelestis, qui cibo demisso ex aethere</p>
<p>Maiores nostros quondam saturasti, rogamus, vt</p>
<p>Quae nunc beneficio tuo</p>
<p>Sumus sumpturi, nobis fausta, atque salutaria</p>
<p>Esse velis: vt animo simul & corpore</p>
<p>(670) Ita recreemur, vt hac vitâ defuncti, cibo</p>
<p>Potuque tuo caelesti tecum expleamur affatim.</p>
<p><milestone unit="folio" facs="H2"/></p>
<p><milestone unit="page" facs="116"/></p>
<p>Luc. Cle. Amen. Ies. Attingite iam, quae nobis diuina est</p>
<p>Largita benignitas, ac primùm hunc accipite</p>
<p><ptr target="#tn69" n="69"/>Panem, & satisfacite corpusculo. Cle. Hui, quid sibi</p>
<p>(675) Vult haec non ignota nobis panis distributio?</p>
<p>Atque ô prodigium! quò ille tam subitò se ex nostris subduxit</p>
<p><ptr target="#tn70" n="70"/>Oculis? Luc. Prae timore animus inhorrescit mihi: nec quid
loquar.</p>
<p>Nec quid faciam scio. Cl. O nos stupidos, tardos, atque hebetes
nimis!</p>
<p><ptr target="#tn71" n="71"/>Nouus cum nobis familiariter inter eundum</p>
<p>(680) Exponeret ex sacris literis prophetiarum,</p>
<p>Atque figurarum oracula, sensimus admirabilem</p>
<p>Quendam ardorem in animis nostris? qualem quidem</p>
<p>Haud posset excitare in auditoribus</p>
<p><ptr target="#tn72" n="72"/>Cuiusquam alterius, quamuis facunda oratio.</p>
<p>(685) Luc. Est vt dicis frater. pungebat, rapiebat, atque</p>
<p>Adeò inflammabat illius sermo: cuius etiam</p>
<p><ptr target="#tn73" n="73"/>Nunc stimulos, scintillasque mihi in animo haerere sentis.</p>
<p>Cle. Quanta seueritas erat in illius vultu?</p>
<p>Quanta in verbis fides? Sed iam dudum mihi</p>
<p>(690) Omnis perijt coenandi cupiditas surgamus, &</p>
<p>Statim recurramus in vrbem: quò fratribus</p>
<p><ptr target="#tn74" n="74"/>Nostris hoc tam gratum, atque admirabile</p>
<p>Impertiamus gaudium. Luc. Ego quoque abundè sum satur:</p>
<p>Nam prodigiosum hoc me satis superque expleuit</p>
<p>(695) Spectaculum. Cl. Vide obsecro Luca, an non eodem
modo</p>
<p><ptr target="#tn75" n="75"/>Panem fregerit quo facere consueuit?</p>
<p>Vt non tam manibus fractus, quàm cultro acuto</p>
<p>Scissus videatur, aduerte, & specta miraculum</p>
<p><milestone unit="page" facs="117"/></p>
<p>(700) Luc. <ptr target="#tn76" n="76"/>Manifestum certè, atque indubitatum sua</p>
<p>Vitae nobis hic signum exhibuit. Sed surgamus. Luc. In</p>
<p>Me nihil est morae. Praecede, consequor.</p>
</div>
<div type="level1" xml:id="actvs-iv.-scena-ii.">
<head>14. ACTVS IV. SCENA II.</head>
<p>CAIPHAS, ANNAS.</p>
<p>Eiusdem generis versus.</p>
<p>SAtis adhuc, vt puto, res nobis succedunt feliciter,</p>
<p>Atque ex animi sententiâ</p>
<p>(705) <ptr target="#tn77" n="77"/>Quid pecunia efficiat vides. Nae illi suum</p>
<p>Sedulo egerunt negotium. per totam enim</p>
<p>Vrbem iam pridem inuisus ille nobis est</p>
<p>Sopitus rumor. Atque hoc iam paßim percrebuit, &</p>
<p>Diuulgatum est, non illum à morte resurrexisse, sed</p>
<p>(710) Eius corpus, dormientibus custodibus,</p>
<p><ptr target="#tn78" n="78"/>A discipulis clam esse ablatum. An. Gaudeo, hanc</p>
<p>Rem vti illis suaderemus, succurrisse nobis.</p>
<p>Atque vt quod sentio loquar, verisimile mihi</p>
<p>Hoc nostrum inuentum videtur: neque in eâ</p>
<p>(715) Re hallucinari, aut falli nos existimo.</p>
<p>Quis enim non potius istud esse verum censeat,</p>
<p>Quàm mortuum, & per tres dies sepulchro</p>
<p><ptr target="#tn79" n="79"/>Inclusum viuum reuixisse: Ca. Quomodocunque</p>
<p>Se res habet, sapienter, callideque istud</p>
<p>(720) A nobis esse excogitatum. nam dispendium</p>
<p>Pecuniae istius ego nihil moror. An. Neque</p>
<p>Ego profectò, quin nihil vnquam cuipiam rei</p>
<p>Impensum esse puto vtilius, ac commodius. atque</p>
<p>Ideò rectè vulgo dicitur: pecuniam in loco</p>
<p>(725) Negligere maximum interdum esse lucrum. Quanquam hoc
quicquid est</p>
<p><milestone unit="page" facs="118"/></p>
<p>Iactura, aliunde facilè sarciemus propediem.</p>
<p>Nunc nihil aliud nobis restat, nisi vt omnibus</p>
<p>Enitamur viribus, vt vniuersum istud</p>
<p>Hominum seditiosorum extirpetur genus.</p>
<p>(730) Neque est quod cuiusquam nos misereat, cum omnes</p>
<p>Eorum conatus eo spectare videamus.</p>
<p>Vt sacri nostrorum patrum tollantur ritus: & nouam</p>
<p>Ipsi suam haeresin praestigijs, atque technis</p>
<p>Dispergant quolibet. Ca. Rectè, ita me Deus amet,</p>
<p>(735) Consulis. Nam Principiis obstandum est: & satis</p>
<p>Periculi iam adire coepimus. Quod si</p>
<p>Nos in hac re aut languere, aut cessare viderint,</p>
<p>Immanè, quantam illi paßim turbam breui</p>
<p><ptr target="#tn80" n="80"/>Conciuerint! An. Id ne fiat, nobis, qui principes sumus</p>
<p>(740) Ciuitatis, summa aedhibenda cautio est.</p>
<p>Atque ideo crastino die</p>