- Kurulum
- Local Geliştirme Ortamı
- Rotalandırma (Routing)
- Bir View Oluşturma
- Bir Migrasyon Oluşturma
- Eloquent ORM
- Veri Gösterme
- Uygulamanızın Yayımlanması
Öncelikle, Composer kullanarak Laravel yükleyicisini indiriniz.
composer global require "laravel/installer=~1.1"
Terminalinizde laravel komutunu çalıştırdığınızda laravel çalıştırıcısının bulunabilmesi için PATH'inizde ~/.composer/vendor/bin dizininin bulunduğundan emin olun.
Bunu bir kere kurduktan sonra, basit laravel new komutu sizin belirttiğiniz dizine yeni bir Laravel yüklemesi oluşturucaktır. Örneğin, laravel new blog komutu, içinde tüm bağımlılıkları yüklenmiş yeni bir laravel kurulumu barındıran blog klasörünü oluşturacaktır. Bu yolla kurulum yapmak Composer aracılığıyla yüklemekten çok daha hızlıdır.
Laravel framework kurulumu ve bağımlılık yönetimi için Composer kullanır. Şayet sizde yoksa Composer yüklemesi ile başlayın.
Artık terminalinizden aşağıdaki komutu vermek suretiyle Laravel yükleyebilirsiniz:
composer create-project laravel/laravel sizin-projenizin-ismi --prefer-dist
Bu komut sizin geçerli dizininiz içerisindeki yeni bir sizin-projenizin-ismi klasörüne Laravel'in yepyeni bir kopyasını indirecek ve yükleyecektir.
Eğer isterseniz, alternatif olarak Github'daki Laravel ambarının bir kopyasını elle indirebilirsiniz. Sonra da elle oluşturduğunuz proje dizininizin kökünde composer install komutunu çalıştırın. Bu komut, frameworkün bağımlılıklarını indirecek ve yükleyecektir.
Laravel yüklenmesinden sonra, app/storage dizinlerine web sunucu yazma izinleri hakları tanımanız gerekebilir. Yapılandırma konusunda daha fazla ayrıntılar için Kurulum dokümantasyonuna bakınız.
Tipik olarak, Laravel uygulamalarınızı sunmak için Apache veya Nginx gibi bir web sunucusu kullanabilirsiniz. Eğer sizde PHP 5.4+ var ve PHP'nin yerleşik geliştirme sunucusunu kullanmak isterseniz, serve Artisan komutunu kullanabilirsiniz:
php artisan serve
Frameworkün yüklenmesinden sonra, dizin yapısıyla aşina olmak için projenize bir göz atın. Projenizdeki app dizini views, controllers ve models gibi klasörler içerir. Uygulamanızın kodlarının çoğu bu dizin içindeki bir yerlerde ikamet eder. Ayrıca, app/config dizinini de inceleyip sizin için sunulmuş yapılandırma seçeneklerini keşfetmek isteyebilirsiniz.
Geçmişte, makineniz üzerinde lokal bir PHP geliştirme ortamı yapılandırılması bir başağrısıydı. PHP, gerekli uzantılar ve gerekli diğer bileşenlerin doğru sürümlerinin yüklenmesi zaman harcayıcı ve kafa karıştırıcıdır. Bunun yerine Laravel Homestead kullanmayı düşünün. Homestead Laravel ve Vagrant için tasarlanmış basit bir sanal makinedir. Homestead Vagrant kutusu güçlü ve sağlam PHP uygulamaları inşa etmeniz için gerekli yazılımların hepsiyle birlikte önceden paketlendiği için, sanallaştırılmış, izole bir geliştirme ortamını saniyeler içerisinde oluşturabilirsiniz. İşte Homestead'a dahil edilen araçlardan bazılarından oluşan bir liste:
- Nginx
- PHP 5.5
- MySQL
- Redis
- Memcached
- Beanstalk
"Sanallaştırılmış" biraz karışık geliyorsa da merak etmeyin, sancısızdır. Homestead'ın bağımlılıkları olan VirtualBox ve Vagrant'ın her ikisi de popüler tüm işletim sistemleri için grafiksel program yükleyicileri içermektedir. Başlamak için Homestead dokümantasyonunu kontrol ediniz.
Başlangıç olarak Laravel'de ilk Route'umuzu yazalım. Laravel'de rota oluşturmak için en basit yol bir closure (anonim fonksiyon) kullanmaktır. app/routes.php dosyasını açın ve aşağıdaki kod parçacığını sayfanın en altına yapıştırın:
Route::get('kullanicilar', function()
{
return 'Kullanıcılar!';
});
Şimdi, eğer web tarayıcınızda /kullanicilar adresine girerseniz, ekranda Kullanıcılar! yazısını görmüş olmanız gerekir. Eğer gördüyseniz çok iyi! İlk rotanızı başarıyla oluşturdunuz.
Route'lar ayrıca controller sınıflarına da bağlanabilir. Örneğin:
Route::get('kullanicilar', 'KullaniciController@getIndex');
Bu Route Laravel'e şunu belirtiyor: /kullanicilar rotasına yapılan bir istek KullaniciController sınıfındaki getIndex metodunu çağırmalıdır. Controller Routing hakkında daha fazla bilgi almak için Controller Dökümantasyonu'na bir göz atın.
Şimdi basit bir view dosyası oluşturup, kullanıcı bilgilerini ekrana view üzerinden yazdıracağız. View dosyaları app/views dizini içerisinde bulunmakta olup projenizin HTML dosyalarını barındırır. Şimdi bu dizin içerisine 2 tane dosya oluşturacağız: layout.blade.php ve kullanicilar.blade.php. Önce layout.blade.php dosyamızı oluşturalım:
<html>
<body>
<h1>Laravel Hızlı Başlangıç</h1>
@yield('content')
</body>
</html>
Şimdiki adımda ise kullanicilar.blade.php view dosyasını oluşturalım:
@extends('layout')
@section('content')
Kullanıcılar!
@stop
Bu sözdizimi size ilk etapta biraz yabancı gelebilir. Bunun sebebi Laravel'in güçlü şablonlama sisteminin (Blade) kullanılmasıdır. Blade son derece hızlı çalışır çünkü sadece birkaç tane regex kodları kullanıp Blade sözdizimini PHP skriptlerine dönüştürür. Blade kullanıcılarına çok büyük fonksiyonellik sağlar. Şablon kalıtımı (Template inheritance) ve PHP'nin if ve for gibi temel kontrol yapılarını Blade üzerinden kullanabilirsiniz. Daha fazla bilgi için Blade Dökümantasyonu'na bakınız.
Şimdi gerekli view dosyalarımızı oluşturduğumuza göre, oluşturduğumuz viewi /kullanicilar isteğine bir cevap olarak döndürelim. Kullanıcılar! stringini döndürmek yerine, bu kez oluşturduğumuz view dosyalarını döndüreceğiz:
Route::get('kullanicilar', function()
{
return View::make('kullanicilar');
});
Harika! Bir layoutu genişleten bir view oluşturdunuz. Bir sonraki bölümümümüzde Veritabanı Katmanı (Database Layer) üzerinde duracağız.
Bir veritabanı tablosu oluşturmak için Laravel'in migrasyon (migration) özelliğini kullanacağız. Migrationlar çok kolay bir şekilde veritabanında değişiklikler yapmayı ve bunları takım arkadaşlarınızla paylaşmanızı sağlar.
Öncelikle bir veritabanı konfigürasyonu ayarlayalım. Tüm veritabanı konfigürasyonlarınızı app/config/database.php dosyası içerisinde değiştirebilirsiniz. Laravel öntanımlı olarak MySQL kullanmaya ayarlanmıştır, veritabanı konfigürasyonlarınızı app/config/database.php dosyası içerisinde tanımlamanız gerekecektir. Dilerseniz driver değerini sqlite yapıp app/database dizininde bulunan SQLite veritabanını kullanabilirsiniz.
Sonra, bir migration oluşturmak için Artisan CLI kullanacağız. Projenizin ana dizinine gelerek, aşağıdaki kodu terminal üzerinde yazın:
php artisan migrate:make create_users_table
Şimdi, oluşturulan migration dosyasını app/database/migrations dizininde bulun. Bu dosya 2 metoddan oluşmaktadır: up ve down. up metodunda, tablonuzdaki değişiklikleri yapmalısınız. down metodunda ise yaptığınız değişiklikleri geri almalısınız.
Şuna benzeyen bir migration oluşturalım:
public function up()
{
Schema::create('users', function($table)
{
$table->increments('id');
$table->string('email')->unique();
$table->string('name');
$table->timestamps();
});
}
public function down()
{
Schema::drop('users');
}
Şimdi bu migrationu Artisan CLI üzerinde migrate komutu kullanarak çalıştıralım. Projenizin ana dizinine gelip aşağıdaki kodu çalıştırın:
php artisan migrate
Eğer bir migrationu geri almak isterseniz migrate:rollback komutunu çalıştırmanız yeterli olacaktır. Şimdi bir veritabanı tablosu oluşturduğumuza göre, tablomuzdan veri çekmeyi öğrenerek devam edelim!
Laravel mükemmel bir ORM aracıyla beraber gelmektedir: Eloquent. Eğer daha önce Ruby on Rails frameworkü üzerinde çalıştıysanız Eloquent size çok tanıdık gelecektir, çünkü veritabanı işlemleri için ActiveRecord stilini kullanır.
Öncelikle, modeli tanımlayalım. Bir Eloquent modeli ilgili veritabanı tablosunu sorgulamak için kullanılabilir, aynı zamanda bu tablo içindeki belirli bir satırı temsil eder. Merak etmenize gerek yok, örnekleri görünce ne kadar kolay olduğunu anlayacaksınız! Model dosyaları app/models dizininde bulunmaktadır. Şimdi o dizinde bir User.php modeli oluşturalım:
class User extends Eloquent {}
Lütfen dikkat edin, herhangi bir veritabanı tablosu belirtmedik. Eloquent'in içerisinde çeşitli gelenekler vardır, bunlardan birisi modelin veritabanı tablosu olarak model adının çoğul halini kullanmaktır. Kullanışlı, değil mi?
Tercih ettiğiniz veritabanı yönetim aracını kullanarak, users tablosuna birkaç satır ekleyin. Ondan sonra Eloquent'i kullanarak o tablodan bazı verileri çekip view dosyamıza göndereceğiz.
Şimdi /kullanicilar rotamızda değişiklik yapalım ve şuna benzer bir hale getirelim:
Route::get('kullanicilar', function()
{
$users = User::all(); //Users tablosundaki tüm verileri $users değişkenine atar
return View::make('kullanicilar')->with('users', $users);
});
Şimdi bu scripti biraz inceleyelim. Öncelikle, User modelindeki all metodu users tablosundaki tüm verileri çekecektir. Daha sonra bu veriler with metodu kullanılarak view dosyasına gönderilir. with metodu bir anahtar ve bir değer almaktadır, böylece gönderilen veriyi view dosyası tanıyabilir.
Harika. Artık kullanıcıları view dosyamızda göstermeye hazırız!
Şimdi view'imizde users değişkenini kullanılabilir yaptığımıza göre, onu şuna benzer bir şekilde gösterebiliriz:
@extends('layout')
@section('content')
@foreach($users as $user)
<p>{{ $user->name }}</p>
@endforeach
@stop
echo ifadesinin nerede olduğunu merak ediyor olabilirsiniz. Blade kullanırken, küme parantezi arasına yazılan değişkenler aynı echo ifadesindeki gibi ekrana bastırılır. Şimdi /kullanicilar adresine girip veritabanınızda kayıtlı olan tüm kullanıcıların listesinin ekrana bastırıldığını görebilirsiniz.
Bu sadece bir başlangıç. Bu derste Laravel'in en temel konularını gördünüz, ancak daha göreceğiniz birçok heyecan verici özellikler var! Dökümantasyonu okumaya devam edin ve Laravel içerisinde gelen birçok farklı özellik hakkında daha fazla bilgiye sahip olun. Örneğin Eloquent ve Blade. Belki de sizin ilginizi Queues ve Unit Testing çekiyordur? Ya da IoC Container kullanarak uygulamanızın mimarisini güçlendirmek istiyorsunuzdur? Seçim sizin!
Laravel'in amaçlarından biri de PHP uygulama geliştirmeyi indirmekten yayımlamaya kadar keyifli bir hale getirmektir ve Laravel Forge Laravel uygulamalarınızı süper hızlı sunucular üzerinde yayımlamak için basit bir yol sağlar. Forge DigitalOcean, Linode, Rackspace ve Amazon EC2 üzerinde sunucuları yapılandırabilir ve karşılayabilir. Tıpkı Homestead gibi, gerekli en son araçlar dahil edilmiştir: Nginx, PHP 5.5, MySQL, Postgres, Redis, Memcached ve başkaları. Hatta, Forge "Quick Deploy" özelliğiyle değişikliklerinizi Github veya Bitbucket'e push ettiğiniz her seferinde kodunuzu yayımlamış olursunuz!
Forge bunlar yanında kuyruk işçileri, SSL, Cron işleri, sub-domainler ve daha birçok şeyi yapılandırmanıza yardım edebilir. Daha fazla bilgi için Forge websitesini ziyaret ediniz.